Koniec hiszpańskiego cudu (gospodarczego)
Skrót z raportu Działu Badań Ekonomicznych Euler Hermes
Autor:
Georges Dib, ekonomista specjalizujący się w Ameryce Łacińskiej, Hiszpanii i Portugalii
Kluczowe wnioski:
– W latach 2014-2018 Hiszpania doświadczyła drugiego cudu gospodarczego: PKB rósł średnio o 2,8% rocznie, eksport r o 4,2% a 2,6 mln Hiszpanów wróciło do pracy. Wyniki te wynikają m.in. z reform mających podnieść konkurencyjność, które wprowadzono w Hiszpanii w 2010 r. i 2012 r. – ich efektem było obniżenie się wskaźnika nominalnych kosztów pracy.
– W styczniu 2019 r. premier Pedro Sánchez podniósł płacę minimalną (Salario Mínimo Interprofesional lub SMI) o niespełna 22,3%, aby zrównoważyć gospodarkę i częściowo zrekompensować rosnące niezadowolenie społeczne. Wzrost płacy minimalnej to krótkoterminowy wzrost gospodarczy, ale w dłuższej perspektywie – jego hamulec w miarę postępującego spadku konkurencyjności hiszpańskich firm.
– Wybory z 28 kwietnia br. oznaczać mogą fragmentację krajobrazu politycznego, co utrudni przeprowadzenie koniecznych reform strukturalnych i koniec hiszpańskiego cudu gospodarczego.
Jedną z pierwszych i kluczowych sił napędowych hiszpańskiego cudu gospodarczego był dynamiczny wzrost eksportu, o czym świadczy wzrost udziału eksportu w całej gospodarce (z 26 % PKB w 2008 r. do 33 % w 2018 r.). Również w latach pokryzysowych Hiszpania zwiększała swój udział w światowym eksporcie towarów, w tempie szybszym niż inne kraje UE, takie jak Niemcy i Włochy. MFW (Międzynarodowy Fundusz Walutowy) wskazuje, że liczba stałych eksporterów w Hiszpanii wzrosła w latach 2007-2017 prawie o jedną trzecią. Najnowsza literatura wskazuje, że realny wzrost eksportu Hiszpanii można wyjaśnić głównie dwoma czynnikami:
Konkurencyjnością niskich kosztów
Wzrostu eksportu w Hiszpanii nie można wiązać z poprawą jego jakości, czego nie potwierdza Indeks złożoności gospodarczej MIT. W 2017 r. stopień oparcia (hiszpańskiego) eksportu o wiedzę i osiągnięcia naukowe (wskaźnik zastępczy dla jakości eksportu) był nadal o 23% niższy, niż w 2008 r.
Ożywienie hiszpańskiego eksportu nie wiązało się również ze wzrostem wydajności: Patrząc na roczny wzrost wydajności w Hiszpanii, widzimy, że nie wyprzedził on wzrostu wydajności w strefie euro po kryzysie, z wyjątkiem lat 2012 i 2013. Jednocześnie wzrost jednostkowego kosztu pracy (ULC: Unit Labor Cost – zestawienie całkowitego wynagrodzenia za przepracowaną godzinę do produkcji na godzinę, czyli wydajność pracy) był systematycznie niższy niż w strefie euro począwszy od 2009 roku.
O autorze
