Podwyższenie kwoty wolnej od podatku wpłynie niekorzystnie na finanse samorządów

16 grudnia 2015

Za ponad rok, 1 stycznia 2016 r. wejdzie w życie ustawa podwyższająca tzw. kwotę wolną od podatku. Konsekwencją zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie z jednej strony zwiększenie wysokości dochodu uzyskiwanego m.in. przez pracowników ze stosunku pracy (co istotne, uzyskanie wyższej płacy netto nie będzie powiązane z obciążeniem pracodawcy dodatkowymi kosztami), z drugiej – spowoduje ubytek dochodów jednostek samorządu terytorialnego, w szczególności gmin, co może zachwiać ich równowagą finansową.

Założeniem projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwiększenie kwoty wolnej od podatku z 3 091 zł do 8 000 zł poprzez zmianę regulacji art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w zakresie dotyczącym kwoty zmniejszającej podatek. Stosownie do proponowanych zmian, kwota zmniejszająca podatek zostanie podniesiona z 556,02 zł do 1440 zł.

W świetle art. 3 projektu ustawy, ma ona wejść w życie z 1 stycznia 2016 r. Proponowane zmiany mają znaleźć zastosowanie do dochodów uzyskanych lub poniesionej straty właśnie od 1 stycznia 2016 r.

Podwyższenie kwoty wolnej od podatku dochodowego od osób fizycznych stanowi de facto realizację wytycznych określonych przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28.10.2015 r. (sygn. akt K 21/14). W przywołanym orzeczeniu Trybunał Konstytucyjny stwierdził zakresową niekonstytucyjność art. 27 ust. 1 ustawy o PDOF. Uzasadniając swe stanowisko podkreślił, że z zasad sprawiedliwości podatkowej i sprawiedliwości społecznej, jak również z innych zasad Konstytucji, wysnuć należy obowiązek takiej konstrukcji systemu podatkowego przez ustawodawcę, który uwzględniałby zdolność dochodową, uzależniającą wysokość obciążenia podatnika od jego zdolności do poniesienia ciężaru podatku.

Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego, brak mechanizmu korygowania wysokości kwoty zmniejszającej podatek oraz uniezależnienie jej od sytuacji społeczno- gospodarczej państwa jest przejawem wadliwości systemu prawa podatkowego, jaka nie powinna mieć miejsca w demokratycznym państwie prawnym.