Kierunki studiów przyszłości – edukacja dla świata pełnego wyzwań

Dynamiczne przemiany geopolityczne i klimatyczne stawiają przed społeczeństwami wyzwania, które jeszcze dekadę temu wydawały się marginalne. Konflikty globalne, zagrożenia CBRN, katastrofy naturalne, migracje i rosnące napięcia międzynarodowe – wszystko to wpływa nie tylko na strategie bezpieczeństwa państw, ale i na wybory edukacyjne młodego pokolenia. O wyzwaniach w dziedzinie edukacji i nowych kierunkach studiów mówi dr Mieczysław Gocuł, Rektor Akademii Sztuki Wojennej.

Nowe realia, nowe potrzeby – edukacja w transformacji

Złożoność współczesnego świata wymusza przedefiniowanie tego, czym dziś jest „praktyczna edukacja”. W obliczu narastających zagrożeń, zaczynamy postrzegać wiedzę nie tylko jako drogę do sukcesu zawodowego, ale również jako instrument ochrony i stabilności. Tę zmianę szczególnie widać wśród młodego pokolenia, które w coraz większym stopniu wybiera ścieżki edukacyjne związane z bezpieczeństwem, odpornością społeczną i zarządzaniem ryzykiem. Rośnie zapotrzebowanie na kierunki studiów, które przygotowują do działania w warunkach kryzysowych – zarówno cywilnych, jak i wojskowych.

Jesteśmy świadkami rosnącej potrzeby kształcenia specjalistów, którzy potrafią działać nie tylko w warunkach stabilnych, ale również w sytuacjach zagrożenia: od awarii technologicznych po klęski żywiołowe czy incydenty CBRN. Uczelnie powinny reagować na tę zmianę, oferując bardziej zintegrowane programy nauczania – na styku nauk technicznych, społecznych i militarnych – podkreśla dr Mieczysław Gocuł, Rektor Akademii Sztuki Wojennej, generał w stanie spoczynku.

Kierunki przyszłości: czego będzie potrzebować społeczeństwo?

Studia, które kiedyś były postrzegane jako specjalistyczne lub niszowe – takie jak zarządzanie kryzysowe czy ochrona infrastruktury krytycznej – dziś stają się realną odpowiedzią na potrzeby rynku i instytucji publicznych. Współczesny student nie tylko chce zdobywać kompetencje twarde, ale coraz częściej szuka umiejętności, które pozwolą mu działać skutecznie w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak katastrofy naturalne, blackouty, cyberataki czy zagrożenia CBRN.

Równocześnie rozwija się współpraca międzynarodowa w dziedzinie bezpieczeństwa – zarówno cywilnego, jak i wojskowego – co wymaga od przyszłych kadr umiejętności operowania w wielonarodowym i wielosektorowym środowisku. Kluczowe stają się kompetencje przekrojowe: myślenie systemowe, umiejętność analizy danych, planowania scenariuszowego czy podejmowania decyzji w sytuacjach niepewności.

Nowoczesne kształcenie powinno odpowiadać nie tylko na potrzeby rynku pracy, ale też budować kompetencje strategiczne – zdolność do przewidywania, analizowania i reagowania w złożonym środowisku bezpieczeństwa. Umiejętność adaptacji, pracy zespołowej oraz interdyscyplinarność to kluczowe kompetencje przyszłości – komentuje dr Mieczysław Gocuł.

Edukacja jako element bezpieczeństwa państwa i społeczeństwa

Rozszerzająca się oferta studiów w obszarze bezpieczeństwa to odpowiedź na potrzeby zarówno instytucji publicznych, jak i sektora prywatnego. Coraz więcej uczelni technicznych i wojskowych uruchamia kierunki takie jak inżynieria bezpieczeństwa CBRN, ochrona ludności i infrastruktury krytycznej, zarządzanie informacją w sytuacjach kryzysowych czy cyberbezpieczeństwo w administracji. Równocześnie rośnie znaczenie programów rozwijających kompetencje analityczne i umiejętności w zakresie oceny ryzyka, symulacji zagrożeń czy planowania prewencyjnego. Studenci uczą się myślenia scenariuszowego, współpracy międzyinstytucjonalnej i wdrażania procedur operacyjnych w realnych sytuacjach.

Nowoczesne podejście do kształcenia oznacza dziś również tworzenie systemu, w którym uczelnie współpracują z administracją publiczną, wojskiem, służbami ratowniczymi i ośrodkami eksperckimi. Takie działanie pozwala nie tylko lepiej przygotować absolwentów do pracy w sytuacjach kryzysowych, ale wspiera też systemy bezpieczeństwa na poziomie lokalnym i krajowym – podsumowuje dr Mieczysław Gocuł, Rektor Akademii Sztuki Wojennej, generał w stanie spoczynku.

Ekspert zauważa również, że wybór kierunku studiów przestaje być jedynie kwestią indywidualnych aspiracji zawodowych. Coraz więcej młodych ludzi postrzega go jako akt obywatelskiego zaangażowania – decyzję o tym, jaką rolę chcą odegrać w świecie pełnym wyzwań. W tym kontekście edukacja staje się jednym z kluczowych filarów odporności społecznej. To właśnie dobrze przygotowane kadry – nie tylko wojskowe, ale też cywilne – będą miały wpływ na to, jak skutecznie państwa i społeczności lokalne będą reagować na przyszłe kryzysy.

***

Akademia Sztuki Wojennej to najwyższej rangi uczelnia cywilno-wojskowa w Polsce. Akademia realizuje kształcenie na cywilnych studiach pierwszego, drugiego stopnia (w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinach: nauki o bezpieczeństwie, nauki o zarządzaniu i jakości, nauki prawne, w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie historia), jednolitych studiach magisterskich (nauki prawne), szkole doktorskiej i studiach podyplomowych. Od roku akademickiego 2025/2026 planowane są do uruchomienia nowe kierunki: ochrona ludności i obrona cywilna (I stopnia i podyplomowe), inżynieria bezpieczeństwa CBRN (I stopnia), inżynieria lądowa, geodezja i transport (I stopnia), kryminologia (I stopnia), prawo formacji umundurowanych (I stopnia), kształtowanie odporności państwa (I stopnia). Ponadto oferta dydaktyczna zostanie wzbogacone o studnia MBA Dyplomacja i bezpieczeństwo – dedykowane pułkownikom i generałom, Studia Polityczno-Militarne (podyplomowe) dla dyrektorów departamentów, sekretarzy i podsekretarzy stanu oraz Studia Komunikacji Społecznej w Systemie Bezpieczeństwa Państwa (podyplomowe) dla rzeczników prasowych.