Polski eksport potrzebuje wsparcia
Polscy przedsiębiorcy dysponują stosunkowo rozbudowanym zestawem instrumentów wspierających eksport. Instrumentów wsparcia jest wiele, jednak zdaniem przedsiębiorców nie są one efektywne głównie z uwagi na skomplikowane procedury warunkujące uzyskanie wsparcia, jak również rozproszenie wsparcia pomiędzy wiele instytucji.
Instrumenty bezpośrednie, finansowane ze źródeł publicznych, oferują dofinansowanie: organizacji różnego typu branżowych przedsięwzięć promocyjnych (pokazów, degustacji, wystaw, szkoleń i warsztatów), uzyskiwania certyfikatów, świadectw oraz atestów niezbędnych na rynkach zagranicznych, organizacji seminariów i konferencji, wydawnictw i materiałów promujących eksport. Jednym z najnowszych instrumentów jest „paszport do eksportu” skierowany do przedsiębiorstw z sektora MSP, rozpoczynających działalność eksportową lub potencjalnych eksporterów.
Instrumenty pośrednie to między innymi portale, dostarczające informacji o warunkach i możliwościach eksportu na różne rynki oraz o możliwościach wsparcia przez Wydziały Promocji Handlu i Inwestycji Ambasad i Konsulatów RP (46 Wydziałów), działające w 42 krajach oraz Centra Obsługi Inwestorów i Eksporterów, które wkrótce rozpoczną działalność (w 16 województwach).
W ramach wspierania aktywności polskich przedsiębiorców za granicą wsparcie mogą uzyskać również instytucje otoczenia biznesu, działające na ich rzecz dzięki takim instrumentom jak wsparcie udziału organizacji przedsiębiorców w pracach międzynarodowych grup lub organizacji branżowych, wsparcie dla sieci centrów obsługi inwestorów i eksporterów, promocja ogólna polskich specjalności eksportowych oraz tzw. Instrument Szwajcarski.
Podstawą prawną udzielania poręczeń i gwarancji na realizację m.in. przedsięwzięć proeksportowych jest ustawa z 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. Nr 174/2003, poz. 1689, Dz. U. Nr 123, poz. 1291, Dz. U. Nr 145/2004, poz.1537, Dz. U. Nr 281/2004, poz. 2785).
Jedną z form wsparcia eksportu są również poręczenia lub gwarancje, które mogą być udzielone w imieniu Skarbu Państwa pod warunkiem przeznaczenia objętego nimi kredytu na finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych zapewniających m.in. rozwój eksportu dóbr i usług. Ponadto, poręczenia i gwarancje mogą być także udzielane pod warunkiem przeznaczenia objętego nimi kredytu na finansowanie zakupu materiałów lub wyrobów gotowych, przeznaczonych na realizację przedsięwzięć polegających na wykonaniu dóbr inwestycyjnych na eksport, o wartości kontraktowej powyżej 10 mln euro. Jednym z podmiotów upoważnionych ustawą do udzielania poręczeń i gwarancji jest – prowadzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) – Krajowy Fundusz Poręczeń Kredytowych (KFPK). Środki KFPK przeznaczane są m.in. na zabezpieczenie spłaty kredytów bankowych i pożyczek bankowych oraz odsetek od tych kredytów i pożyczek, a także zabezpieczenie wykonania zobowiązań wynikających z obligacji poręczonych lub gwarantowanych przez BGK, które mogą być przeznaczone m.in. na realizowanie kontraktów eksportowych.
Polscy przedsiębiorcy mogą również uzyskać wsparcie w ramach Programu Dopłat do Oprocentowania Kredytów Eksportowych o stałych stopach procentowych (Program DOKE), utworzony w ramach działań mających wspierać polski eksport.
Zasady i mechanizm stosowania dopłat do oprocentowania kredytów eksportowych reguluje ustawa z dnia 8 czerwca 2001 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów eksportowych o stałych stopach procentowych.(Dz. U. Nr 73/2001, poz. 762, Dz. U. Nr 173/2004, poz. 1808) oraz wydane na jej podstawie rozporządzenia.
W trakcie negocjacji handlowych i finansowych partnerzy mogą ustalić, że dla przeprowadzenia transakcji eksportowej skorzystają ze wsparcia oferowanego w ramach Programu DOKE. Objęcie finansującego ją kredytu Programem pozwala uczestniczącym stronom na uzyskanie korzyści. Eksporter, importer i bank kredytujący to uczestnicy operacji i od nich w równej mierze zależy jej sfinalizowanie. Każdemu z nich Program DOKE oferuje określone korzyści:
•importer – ma możliwość dokonania zakupu wraz z korzystnym finansowaniem (stałe oprocentowanie, brak ryzyka stopy procentowej i długi okres kredytowania),
•eksporter – ma zapewniony szybki dostęp do środków finansowych za dostarczone towary lub usługi, może konkurować z innymi dostawcami – ceną i jakością – natomiast finansowanie zakupu dla importera jest na tym samym stałym poziomie,
•bank kredytujący – ma zagwarantowaną stałą marżę przez cały okres kredytowania, a ubezpieczenie transakcji od ryzyka handlowego i politycznego przez KUKE S.A. gwarantuje mu dobrą jakość portfela kredytowego. Jest to również bardzo istotny element z punktu widzenia ewentualnego tworzenia rezerw celowych na należności zagrożone.
Podstawowa korzyść, jaką daje Program DOKE, to gwarancja stałej stopy procentowej kredytu eksportowego, co pozwala kredytobiorcy na wyeliminowanie ryzyka zmiany wysokości oprocentowania bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów z tytułu transakcji zabezpieczających. Biorąc pod uwagę, że minimalny okres spłaty nie może być krótszy niż 2 lata od daty dostawy, stanowi to duże ułatwienie w długookresowym planowaniu kosztów transakcji i minimalizowaniu ryzyka zmian jej efektywności ekonomicznej.
Nie bez znaczenia jest także fakt, że eksporter może zaproponować kontrahentowi finansowanie kontraktu eksportowego ze stałym oprocentowaniem już w momencie składania oferty handlowej. Szansa zaciągnięcia przez zagranicznego nabywcę kredytu na korzystnych warunkach (stałe oprocentowanie, długi okres spłaty) zwiększa atrakcyjność zakupów i niejednokrotnie może przesądzić o podpisaniu umowy eksportowej. Szczególnie jest to istotne w przypadku importerów z państw, w których kredyt jest drogi lub trudno dostępny.
Zobacz wideo
O autorze