loader

Przedsiębiorcy chcą powołać Samorząd Gospodarczy

Ustawa proponowana przez BCC, KIG, NRZHiU, PRB i ZRP, w przeciwieństwie do większości dotychczasowych projektów regulacji samorządu gospodarczego (poza projektem ustawy o izbach przemysłowo-handlowych z dnia 15 września 1995 r. /druk sejmowy nr 1300 w II kadencji Sejmu/), wprowadza samorząd nie jako organizację typu stowarzyszeniowego (jak wszystkie istniejące, poza izbami rolniczymi), lecz odchodzi od koncepcji organizacji z członkostwem na rzecz stanowienia władz, analogicznie do samorządu terytorialnego (izba jako odpowiednik np. rady powiatu). Tym samym przedstawiana regulacja nawiązuje wprost do rozwiązań przedwojennych izb przemysłowo-handlowych (Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 15 lipca 1927 r. o izbach przemysłowo-handlowych Dz.U. Nr 67 poz. 590 i 591) i rozwiązań większości krajów europejskich (izb włoskich, niemieckich, austriackich, hiszpańskich, francuskich i innych). Rozwiązanie to sięgające do tradycji polskich i europejskich ma tę zaletę, że nie ingeruje w byt dotychczasowych organizacji samorządowych o charakterze członkowskim, lecz asymiluje, włącza do systemu reprezentacji samorządowej, pozostawiając całkowitą swobodę zrzeszania się i członkostwa. 

 

Prapoczątków samorządu gospodarczego należy upatrywać w starożytnych cywilizacjach Grecji
i Rzymu. Jak wskazywał Emile Durkheim w swym klasycznym dziele „O podziale pracy społecznej” z 1883, cytując sobie współczesnych, w Rzymie już w pierwszym wieku p.n.e. „wydawało się, że wszystkie klasy pracowników są opętane pragnieniem mnożenia stowarzyszeń zawodowych”.

 

W IX w. jako pierwsi zaczęli organizować się w zrzeszenia gospodarcze o charakterze prywatnoprawnym kupcy i armatorzy floty handlowej. Więź tych przedsiębiorców była oparta przede wszystkim o kryterium ekonomiczne, a celem aktywności korporacyjnej była reprezentacja
i obrona interesów zrzeszonych przedstawicieli najbogatszych warstw ówczesnego mieszczaństwa. 

 

Korporacje powstające w średniowieczu w północnej Europie, które miały swoje początki
w miastach niemieckich i północnej części Niderlandów, były zasadniczo korporacjami prywatnoprawnymi o charakterze lokalnym, a członkostwo w nich było dobrowolne. W XII w. wyodrębniły się na tych terenach cechy oraz gildie. Instytucje te nie posiadały władztwa administracyjnego i nie były izbami samorządu gospodarczego w znaczeniu teorii prawa administracyjnego.

 

W XIII w. aktywność handlowa rozszerzyła się na miasta portowe północnej Europy, wśród których wiodącą rolę odgrywała niemiecka Hanza. Również w Polsce na początku XIII w. kupcy zaczęli zrzeszać się w gildie.

 

Rozwój izb handlowych przypada na XV w. W 1485 r. w Antwerpii rozpoczęła działalność izba handlu i mniej więcej w tym samym czasie zaczęła funkcjonować izba handlowa w Bruges.
W 1599 r. w Marsylii istniała Rada Handlu (Conseil de Commerce), w której skład wchodzili tzw. nadzorcy wybierani spośród kupców i armatorów, a w 1650 r. Rada została przemianowana
i zorganizowana w Izbie Handlu.

 

W drugiej połowie XIX w. w Europie wykształciły się ostatecznie dwa modele izb gospodarczych. Pierwszym były izby gospodarcze samorządu gospodarczego stanowiące korporacje publicznoprawne, które posiadały władztwo administracyjne, uczestnictwo powszechne. W drugim przypadku były to izby gospodarcze stowarzyszeniowe, o charakterze korporacji prywatnoprawnych, bez prerogatyw w zakresie władztwa administracyjnego. Izby gospodarcze samorządu gospodarczego zaliczane do tzw. modelu francuskiego, oprócz Niemiec przyjął się
w większości państw Europy kontynentalnej, m.in. we Francji, Hiszpanii, Włoszech, Holandii
i Austrii, a w okresie międzywojennym także w Polsce. W pozostałych krajach Europy na drodze stopniowej ewolucji z zachowaniem uwarunkowań lokalnych i historii danego kraju, przedsiębiorców reprezentowały zrzeszenia, które nawiązywały jeszcze do tradycji sprzed okresu napoleońskiego. Izby te nie były instytucjami samorządu gospodarczego w znaczeniu prawa administracyjnego
i reprezentowały wąskie grupy interesu, a nierzadko w obrębie jednej korporacji tworzyły odrębne frakcje. Jednakże ukształtowane w 200-letniej historii, wykształciły jednolite organy reprezentacji krajowej i lokalnej, zapewniające dzięki bogatemu orzecznictwu i tradycji skuteczność reprezentacji i dialogu z władzą państwową. 

 

Działalność samorządu gospodarczego na ziemiach polskich to tradycja 200 letnia. Tradycje izb przemysłowo-handlowych jako instytucji publicznych o charakterze powszechnym sięgają początku XIX wieku. Za pierwsze organizacje tego typu na ziemiach polskich można uznać rady handlowe, utworzone w 1809 r. w Księstwie Warszawskim na mocy dekretu Fryderyka Augusta.

 

W Polsce okresu międzywojennego działalność instytucji i organizacji przemysłu i przemysłowców regulowały rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej.

 

W wyniku tych regulacji, powstały izby gospodarcze o modelu zbliżonym do niemieckiego, czyli publicznym. Powstał samorząd gospodarczy w znaczeniu prawa administracyjnego jako podmiot administracji publicznej. Izby przemysłowo-handlowe nie były zrzeszeniami, ale instytucjami prawa publicznego. Zadania izb były więc liczne i różnorodne. Niezależnie od izb przemysłowo-handlowych, tj. organów samorządu, istniały dobrowolne zrzeszenia i ich reprezentacje krajowe.

 

Obecnie działa w Polsce co prawda ponad 100 izb przemysłowo-handlowych i 260 różnych organizacji samorządowych, w tym zrzeszenia handlu i usług, transportu, stowarzyszenia kupców, izby rzemieślnicze, stowarzyszenia przemysłu, zrzeszenia branżowe, tworzone na podstawie pięciu różnych regulacji. Są to regulacje i organizacje prawa prywatnego bez zadań publicznych. Organizacje te zrzeszają kilkanaście tysięcy przedsiębiorców, co nie przekracza 3 proc. ogółu, przy czym reprezentują głównie średnich i dużych przedsiębiorców, trochę małych, a mikro przedsiębiorców, poza izbami rzemieślniczymi, w ogóle. Czynnych przedsiębiorców, opłacających z tego tytułu podatki, było (według stanu na 2006 r.) 1.714.915, w tym opłacających VAT: 1.480.292, a rozliczających się kartą podatkową: 124.614 przedsiębiorców. Z tej liczby: mikroprzedsiębiorców jest 1.652.998, małych: 44.223, a dużych i średnich: 17.689. Przedsiębiorcy osoby fizyczne to 1.587.268, a osoby prawne: 127.647 podmiotów (spółki, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia).

 

Struktura przedsiębiorców według liczby tych, którzy mają obowiązek składania deklaracji VAT
w układzie terytorialnym to:

 

 

Izba Skarbowa we Wrocławiu

113 423

Izba Skarbowa w Rzeszowie

54 140

Izba Skarbowa w Bydgoszczy

68 125

Izba Skarbowa w Białymstoku

33 254

Izba Skarbowa w Lublinie

58 646

Izba Skarbowa w Gdańsku

96 047

Izba Skarbowa w Zielonej Górze

37 754

Izba Skarbowa w Katowicach

174 585

Izba Skarbowa w Łodzi

94 722

Izba Skarbowa w Kielcach

39 212

Izba Skarbowa w Opolu

33 744

Izba Skarbowa w Olsztynie

44 544

Izba Skarbowa w Krakowie

126 358

Izba Skarbowa w Poznaniu

146 639

Izba Skarbowa w Warszawie

286 363

Izba Skarbowa w Szczecinie

72 736

ŁĄCZNIE: 1.480.292 

 

 

Spośród działających organizacji samorządu gospodarczego przedsiębiorców tylko nieliczne biorą czynny udział w procesie legislacyjnym. Większość z nich nie posiada wystarczających środków koniecznych na poniesienie wydatków związanych ze sporządzaniem analiz, ekspertyz, ocen, czy na wynagrodzenia dla stałych, zatrudnianych ekspertów. Udział w tworzeniu prawa jest realnie zapewniony tylko dla dużych przedsiębiorców. 97 proc. drobnych i małych przedsiębiorców jest pozbawionych jakiejkolwiek reprezentacji. 

 

Założenia projektowanej ustawy:

  • zapewnienie pełnej, proporcjonalnej i publicznej reprezentacji przedsiębiorcom,
  • utworzenie władz i organów samorządu jako instytucji publicznej realizującej, obok własnych, zadania zlecone i powierzone,
  • zapewnienie wyrażania wspólnych stanowisk w imieniu przedsiębiorców i ich organizacji
    w procesie legislacyjnym w zakresie deregulacji, zmian w prawie.

 

W szczególności celem tworzenia samorządu gospodarczego jest powierzenie określonych kompetencji z zakresu spraw publicznych administracji rządowej lub samorządowej samorządowi gospodarczemu, który w interesie przedsiębiorców powinien wykonywać je sprawniej i bardziej kompetentnie.

 

Do takich zadań należą przede wszystkim:

  • prowadzenie systemu informacji gospodarczej, a w tym centralnej i terenowej ewidencji przedsiębiorców i działalności,
  • kształcenie syndyków, rzeczoznawców majątkowych i nieruchomości, kuratorów osób prawnych, mediatorów, biegłych,
  • wydawanie opinii co do zwyczajów handlowych, warunków obrotu i konkurencji,
  • prowadzenie list biegłych, mediatorów, syndyków, kuratorów osób prawnych, rzeczoznawców dla spraw gospodarczych i korporacyjnych w zakresie rozstrzygania sporów wynikających ze stosunków gospodarczych między przedsiębiorcami i przedsiębiorcami a konsumentami.

Przykładem obszaru, w którym administracja publiczna zawodzi jest np. ewidencja działalności gospodarczej i przedsiębiorców tak w zakresie ogólnokrajowym, jak i terytorialnym.

 

Według danych GUS (systemu REGON) podmiotów gospodarczych jest 3.717 tys., a w tym spółek handlowych: 258.299, cywilnych: 280.890, spółdzielni: 18.128 i osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą 2.803.567. Tymczasem w rzeczywistości tylko połowa z tych podmiotów prowadzi działalność gospodarczą, co można ustalić wykorzystując dane z obszaru finansów publicznych (podatek VAT, karta podatkowa, ryczałt), ubezpieczeń społecznych (składki i ich płatnicy), zatrudnienia (zakłady pracy, ewidencja Inspekcji Pracy). Tak więc w rzeczywistości prowadzących działalność jest 1.714.915 przedsiębiorców, a z tego 1.587.268 to osoby fizyczne. Ewidencje działalności gospodarczej prowadzone przez gminy jako zadania zlecone są niewiarygodne z uwagi na rozwiązania systemowe, jak i jakość prowadzonej ewidencji (nie jest to tryb i standard ksiąg czy rejestrów publicznych). W gminach, powiatach czy województwach nie prowadzi się żadnych rejestrów, czy ewidencji, które pokazywałyby w całości zakres działalności gospodarczej na danym terenie, liczbę i rodzaj podmiotów gospodarczych i ich zmiany.

 

Prowadzenie właśnie przez izby przemysłowo-handlowe jednolitej ewidencji i monitoringu dynamiki zmian co do form i rodzajów działalności przedsiębiorców, bez względu na charakter i rodzaj prowadzonych ksiąg, działalność i rodzaj ewidencji, mogłoby być istotnym zadaniem własnym
z zakresu administracji publicznej samorządu gospodarczego.

 

Celem projektowanej regulacji nie jest ingerencja w obszar swobody zrzeszania się przedsiębiorców, pracodawców. Ustawa nie zmienia podstaw, ani zakresu działania organizacji samorządu przedsiębiorców. Nie tworzy przy tym nowej organizacji, gdyż tworzone instytucje samorządu są instytucjami władz, organami, a nie tworzeniem organizacji. Wobec tego nie ma co do zasady członkostwa, nie ma problemu z przymusową przynależnością, bo nie ma żadnej przynależności poza powszechnym uczestnictwem, tak jak np. mieszkańca gminy w samorządzie gminnym. Natomiast, analogicznie jak to było w okresie międzywojennym i aktualnie w większości krajów europejskich, przedsiębiorcy mają prawo wybrać swoją reprezentację jako organ władzy,
a więc izby składające się z radców wybranych w wyborach powszechnych i bezpośrednich. Izby są władzą samorządu przedsiębiorców i wybierają swoje organy wykonawcze, a więc ogół przedsiębiorców posiada przyznane bierne i czynne prawo wyborcze, z których wedle własnego uznania i wyboru korzysta. Takie prawo mają też przyznane organizacje samorządowe przedsiębiorców, które też mogą zgłaszać i wybierać radców.

 

Można zdecydowanie stwierdzić, że coraz szerzej występuje przekonanie o potrzebie wprowadzenia powszechnego samorządu gospodarczego.

 

Niniejszy projekt ustawy opiera się na powyższych założeniach nawiązujących w wielu szczegółowych rozwiązaniach do treści przepisów o izbach rolniczych, a w pewnym zakresie także przepisów dotyczących Polskiej Izby Ubezpieczeń – zawierając na początku
(art. 2 ust. 3) stwierdzenie, iż przepisy proponowanej ustawy nie naruszają, wynikających
z odpowiednich przepisów ustawowych, uprawnień dobrowolnych organizacji zrzeszających podmioty zrzeszone w nowotworzonym samorządzie oraz dobrowolnych zrzeszeń tych organizacji, w szczególności uprawnień izb gospodarczych, organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, zawodowych samorządowych organizacji przedsiębiorców oraz organizacji pracodawców; w art. 2 ust. 4 nakłada się na powszechny samorząd gospodarczy obowiązek współpracy tymi organizacjami. 

 

Organizacje te mogą być zarazem włączone, jeżeli wyrażają taką wolę, w struktury proponowanego samorządu (art. 5), z tym jednak, że nie przysługuje im wówczas, wykonywane przez przedstawicieli, prawo głosu stanowiącego w organach izby powszechnego samorządu gospodarczego jako jednostki organizacyjnego tego samorządu,  ani czynne i bierne prawo wyborcze. Mają one natomiast prawo udziału, przez przedstawicieli, w posiedzeniach organów izby, w których innym podmiotom zrzeszonym w izbie przysługuje prawo głosu – wraz z głosem doradczym, jak również prawo przedstawiania kandydatur na funkcje z wyboru oraz prawo przedkładania projektów uchwał (art. 14 ust. 4). Ostatnie z tych uprawnień przysługują także w Zgromadzeniu Krajowej Rady Powszechnego Samorządu Gospodarczego ogólnokrajowej dobrowolnej organizacji przedsiębiorców, o ile należy ona do izby (art. 42 ust. 3).

 

Powyższe rozwiązanie wynika z uznania, że samorząd zrzesza przedsiębiorców, którzy na zasadach i w trybie określonym w proponowanej ustawie mogą korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego do organów samorządu oraz z innych uprawnień określonych w ustawie. Z tego punktu widzenia, samorząd można określić jako swoisty „parlament przedsiębiorców”.  

 

Zadania tego samorządu są ogólnie określone w art. 1 jako działanie na rzecz rozwiązywania problemów gospodarki w skali lokalnej i ogólnokrajowej oraz reprezentowanie interesów zrzeszonych podmiotów. Ustawa precyzuje te zadania poprzez wskazanie zadań własnych izb powszechnego samorządu gospodarczego (art. 9) oraz dopuszczenie możliwości przekazywania im zadań z zakresu administracji rządowej (ustawowo jako zadań zleconych oraz w drodze porozumień z właściwymi organami tej administracji jako zadań powierzonych – art. 10 ust. 1), jak również powierzania im zadań własnych przez jednostki samorządu terytorialnego (art. 10 ust. 2). Określa się także (art. 40) zadania krajowej reprezentacji w postaci Krajowej Rady Powszechnego Samorządu Gospodarczego. Istotne znaczenie wśród zadań ma prawo przedstawiania przez izby opinii w stosunku do, odnoszących się do ogólnego zakresu zadań samorządu, projektów aktów prawa miejscowego (art. 11) oraz odpowiednio przez Krajową Radę w stosunku do projektów ustaw i aktów wykonawczych (art. 40 ust. 3) – któremu to uprawnieniu odpowiadają odpowiednie obowiązki właściwych organów administracji publicznej, w tym także obowiązek uzasadnienia ewentualnego nieuwzględnienia opinii organu samorządu, przedstawionej w wyznaczonym zgodnie z projektem terminie.

 

Z mocy prawa samorząd grupuje, jako należących do niego (art. 3 ust. 1), przedsiębiorców
w rozumieniu  ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, jak również oddziały przedsiębiorców zagranicznych prowadzących działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 

 

Projektowana ustawa zawiera w art. 6, odpowiadające istocie samorządu w rozumieniu Konstytucji, zapewnienie, że powszechny samorząd gospodarczy jest niezależny w wykonywaniu swych zadań i podlega tylko ustawom (ust. 1), a jego samodzielność podlega ochronie sądowej (ust. 2). 

 

Nie wyłącza to w żaden sposób potrzeby sprawowania nadzoru nad działalnością samorządu – ale wykonywanego tylko z punktu widzenia zgodności z prawem, tj. powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz postanowieniami właściwych statutów  (art. 47 ust. 1). Organami nadzoru są:  właściwi wojewodowie w odniesieniu do działalności izb oraz minister właściwy do spraw gospodarki w odniesieniu do działalności Krajowej Rady Powszechnego Samorządu Gospodarczego. Dla nadzoru sprawowanego nad uchwałami organów samorządu przyjęto model ustalony dla nadzoru nad aktami organów samorządu terytorialnego. Odsyła się
zresztą do odpowiedniego stosowania określonych przepisów ustawy z dnia
5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.

 

Proponuje się zorganizowanie samorządu na zasadzie dwustopniowej. Jednostkami organizacyjnymi samorządu, zrzeszającymi wszystkie podmioty objęte ustawą i wykonujące podstawowe zadania samorządu gospodarczego, byłyby, działające na obszarze poszczególnych województw, izby powszechnego samorządu gospodarczego (art. 7), a krajową reprezentacją samorządu – utworzona przez izby Krajowa Rada Powszechnego Samorządu Gospodarczego,
w skład Zgromadzenia której weszliby prezesi oraz delegaci izb (art. 42 ust. 1). 

 

Przewiduje się zarazem możliwości uelastycznienia struktur samorządu,  zarówno „od dołu”, jak
i „od góry”. Uelastycznienie „od dołu” może zapewnić instytucja lokalnych (powiatowych, gminnych) delegatur izb, precyzowana w statucie danej izby; poszczególne delegatury byłyby tworzone uchwałą walnego  zgromadzenia izby. „Od góry”, zainteresowane izby mogłyby zawierać porozumienia w celu realizacji wspólnych zadań (art. 8); w ten sposób umożliwia się tworzenie „lekkich” struktur pośrednich między poziomem izb a poziomem krajowym. 

 

Biorąc pod uwagę faktyczne – i idące za nim prawne – zróżnicowanie środowiska przedsiębiorców, przy założeniu, że samorząd ma reprezentować te różne grupy, proponuje się dokonanie podziału podmiotów zrzeszonych w samorządzie i odpowiednio delegatów do Zgromadzenia Krajowej Izby na cztery grupy, wyróżnione i zdefiniowane, odpowiednio do rozwiązań prawa wspólnotowego, przez przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej: mikroprzedsiębiorców, małych przedsiębiorców, średnich przedsiębiorców i pozostałych przedsiębiorców (art. 18 ust. 2 pkt 1). Prawo głosu przedsiębiorcy byłoby wykonywane w grupie, do której się on zalicza – przy czym podział na grupy nie tylko decydowałby o liczbie, równej dla każdej grupy, wybieranych przez zrzeszone podmioty członków walnego zgromadzenia izby oraz delegatów do Zgromadzenia Krajowej Rady, ale miałby również znaczenie dla ważności uchwał podejmowanych przez te organy, bowiem poza wymogiem uzyskania odpowiedniej większości głosów
w obrębie całego danego organu przewiduje się wymóg uzyskania większości głosów w co najmniej trzech grupach członków albo delegatów (art. 25 ust. 1 i art. 40 ust. 2).

 

 

Zarazem, w celu uniknięcia częściowego choćby stworzenia samorządu menadżerów gospodarki zamiast samorządu gospodarczego, proponuje się oparcie reprezentowania zrzeszonych podmiotów na własności w sensie ekonomicznym. Zgodnie z art. 17 ust. 2, przedstawicielem przedsiębiorcy będącego jednostką organizacyjną może być jedynie osoba fizyczna mająca
w stosunku do tej jednostki uprawnienia o charakterze właścicielskim (w szczególności wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, akcjonariusz spółki akcyjnej, członek spółdzielni, członek stowarzyszenia prowadzącego działalność gospodarczą), przy czym jeżeli nad daną jednostką organizacyjną jest przez osobę fizyczną sprawowana kontrola w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, przedstawicielem może być tylko ta osoba (pkt 1), a jeżeli nad daną jednostką organizacyjną kontrolę w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów sprawuje jednostka organizacyjna, przedstawicielem może być jedynie osoba fizyczna wskazana przez tę jednostkę (pkt 2). Z tym zastrzeżeniem, że jeżeli tą jednostką organizacyjną jest jednostka samorządu terytorialnego albo inna samorządowa osoba prawna, jednostka samorządu terytorialnego albo inna samorządowa osoba prawna mogą mieć tylko jednego przedstawiciela z jednym głosem bez względu na liczbę jednostek organizacyjnych, nad którymi sprawują kontrolę (pkt 2), co odpowiednio odnosi się do kontroli sprawowanej przez Skarb Państwa (pkt 3). 

 

Te ostatnie ograniczenia wynikają z zadeklarowanego w art. 20 Konstytucji znaczenia własności prywatnej jako podstawy społecznej gospodarki rynkowej, co powinno upoważniać do odpowiedniego ograniczenia reprezentacji właścicieli publicznych. Ten sam argument konstytucyjny stanowi także istotną przesłankę wyłączenia z należenia do samorządu, a zatem korzystania z publicznoprawnych uprawnień korporacyjnych, przedsiębiorców należących do sektora finansów publicznych,  przedsiębiorstw państwowych i banków państwowych (art. 3 ust. 2 pkt 1); konieczne jest przy tym dodanie, że przedsiębiorstwa państwowe i tym bardziej banki państwowe stanowią instytucje o charakterze szczególnym, z reguły reliktowym,
a przynależność do samorządu przedsiębiorców należących do sektora finansów publicznych (po planowanym zniesieniu zakładów budżetowych będą to przede wszystkim samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej) nie znajduje uzasadnienia również jeżeli weźmie się pod uwagę wykonywanie przez te podmioty szczególnych zadań publicznych w formułach innych niż czynią to inni przedsiębiorcy.

 

Projektowana ustawa określa – w takim stopniu szczegółowości, jaki uznaje się za właściwy dla aktu ustawowego – organizację i zasady działania zarówno izb (art. 15-35), jak i Krajowej Rady (art. 41-44, przy odesłaniu do licznych przepisów ustawy dotyczących izb), przewidując unormowanie kwestii szczegółowych w statutach izb (art. 14 ust. 2) i w statucie Krajowej Rady
(art. 39 ust. 3). Zakłada się przy tym określony stopień samodzielności w kształtowaniu tych statutów, a zatem również zróżnicowania treści statutów poszczególnych izb. 

 

Przy redagowaniu tych przepisów, uwzględniając szczególne cechy samorządu gospodarczego
(w szczególności wyżej wskazane zróżnicowanie należących do niego podmiotów, jak również ewentualną potrzebę występowania, obok problemowych komisji zgromadzeń, sekcji branżowych złożonych z zainteresowanych podmiotów zrzeszonych w samorządzie – art. 27 ust. 2),  kierowano się w znacznym stopniu rozwiązaniami przyjętymi w ustawach normujących organizacje i działanie obecnych gospodarczych samorządów branżowych, w szczególności samorządu rolniczego.

 

Istotne znaczenie dla realnego funkcjonowania instytucji takich jak samorząd gospodarczy posiada odpowiednie unormowanie materii gospodarki finansowej, w szczególności kwestii przychodów izb
i Krajowej Rady. Wykluczono, ze względu na oczywistość takiego rozstrzygnięcia wobec charakteru zadań samorządu, możliwość prowadzenia działalności gospodarczej przez izby (art. 13 ust. 1 pkt 1) i przez Krajową Radę (art. 45). Nie wyklucza się natomiast odpłatnego świadczenia przez izbę na rzecz osób zainteresowanych  informacji o zrzeszonych podmiotach (art. 9 ust. 3 pkt 12, ust. 4 i ust. 5), przy czym, co należy podkreślić, możliwe jest przejęcie w rezultacie, po umocnieniu się samorządu, zadań prowadzenia dotychczasowej ewidencji działalności gospodarczej.

 

Zasadom gospodarki finansowej izb został poświęcony rozdział 4 projektu (art. 37-38). Znaczenie podstawowe dla całej konstrukcji przychodów i dochodów izb posiada zapewnienie izbom odpisu
w wysokości 0,2 proc. od wpływów z tytułu podatku od towarów i usług pobieranego na obszarze działania izby (art. 37 ust. 1 pkt 1) i przekazywanego izbie przez właściwy urząd skarbowy. Z kolei izby byłyby zobowiązane do przekazywania Krajowej Radzie niezbędnych do jej funkcjonowania kwot ustalanych na podstawie uchwały Krajowej Rady (art. 38 i art. 46 ust. 2). Ten system finansowania samorządu gospodarczego z przychodów podatkowych państwa, jest powszechnie stosowany w innych krajach europejskich np. Austria,  Francja czy Niemcy. W Niemczech na finansowanie samorządu gospodarczego przeznacza się 0,8 proc. podatku obrotowego (odpowiednik polskiego VAT-u).

 

Powszechny samorząd gospodarczy, wykonujący zadania publiczne, powinien być finansowany przede wszystkim ze środków publicznych, w odróżnieniu od organizacji dobrowolnych, finansowanych ze składek członkowskich. Wysokość odpisu została skalkulowana w ten sposób, by zapewnić należyte funkcjonowanie proponowanych instytucji. Proponowana wysokość odpisu – odpowiadająca kwocie co najmniej 200 mln zł  (w 2007 r. wykonanie dochodów z tytułu VAT wyniosło prawie 96.350 mln zł według sprawozdania Rady Ministrów, ogłoszonego w „Monitorze Polskim” z 2008 r. Nr 65, poz. 584) – powinna, z jednej strony, pozwolić na rozwinięcie działalności samorządu, także w zakresie informacji o należących do niego podmiotach, z drugiej strony, biorąc pod uwagę nową jakość systemu podejmowania decyzji rzutujących na gospodarkę i jej wzrost, nie miałaby ona istotnego wpływu na system finansów publicznych (nawet przy uwzględnieniu faktu, że dochody z VAT stanowią około 40 proc. całości dochodów budżetu państwa). Należy zaznaczyć, że proponowane rozwiązanie polegające na udziale w podatku VAT znajduje analogię
w odniesieniu do izb rolniczych, które są w tym zakresie finansowane z odpowiedniego odpisu od podatku rolnego.

author avatar
Capital24.tv
Capital24.tv - Nakręcamy biznes! Capital24.tv to pierwsza w Polsce internetowa telewizja biznesowa, która dostarcza wartościowe informacje, analizy oraz ekspertyzy związane z rynkiem gospodarczym i finansowym. Serwis został stworzony przez zespół doświadczonych dziennikarzy i ekspertów, którzy prezentują treści w przystępnej i atrakcyjnej formie. Platforma umożliwia firmom założenie bezpłatnych profili, na których mogą publikować wiadomości, zdjęcia, podcasty oraz wideo, a także zintegrować je z kontem na YouTube. Dzięki licencji Creative Commons, treści zamieszczone na Capital24.tv są dostępne dla dziennikarzy i blogerów do bezpłatnego pobierania i udostępniania, co sprzyja szerzeniu wiedzy na temat polskiego biznesu i rynku kapitałowego.
Dekoracyjna ikona taśmy filmowej Zobacz wideo
O autorze