Powstaje Muzeum Pamięci Sybiru
„Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku jest jedną z ponad stu inwestycji wspieranych i dotowanych przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach projektu „Sieć nowoczesnych muzeów”. Na budowę siedziby Muzeum i przygotowanie wystawy stałej Ministerstwo przekazało ponad 16 mln zł” – przypomniał wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński. Uroczyste otwarcie Muzeum Pamięci Sybiru wraz z ukończoną wystawą stałą jest zaplanowane na 17 września 2021 roku – w Światowym Dniu Sybiraka.
Dotacje MKDNiS dla Muzeum Pamięci Sybiru
Projekt przekształcenia dawnych magazynów wojskowych przy ulicy Węglowej w Białymstoku w nowoczesne Muzeum Pamięci Sybiru był realizowany od 2016 do 2019 roku. W tym okresie Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu wsparło tę inwestycję kwotą 9,4 mln zł, przekazując, w ramach trzech dotacji ministra z programu „Infrastruktura kultury”, w 2016 r. – 1 mln zł, 2018 r. – 6,4 mln zł, 2019 r. – 2 mln zł.
MKDNiS wsparło również przygotowanie wystawy stałej. Projekt został dofinansowany przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach funduszy unijnych w wysokości prawie 6,8 mln zł (koszt całkowity wynosił ponad 12,9 mln zł).
Muzeum Pamięci Sybiru – cele i zdania
Do zakresu działania Muzeum należy gromadzenie, ochrona i udostępnianie zbiorów dokumentujących losy obywateli polskich zesłanych i deportowanych na Sybir oraz osadnictwo Polaków w Rosji i ZSRR, a także prowadzenie badań naukowych i upowszechnianie wiedzy związanej z tematyką zesłań, deportacji i losów Polaków na Sybirze oraz na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej. Muzeum gromadzi przedmioty wytworzone i używane przez zesłańców na Sybirze, w obozach pracy, przedmioty codziennego użytku, fotografie, dokumenty i materiały dokumentujące opór wobec systemów totalitarnych oraz obrazujące losy ludności (obywateli polskich) w Rosji, ZSRR oraz na dawnych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej.
Do zadań Muzeum Pamięci Sybiru należy także inwentaryzowanie, katalogowanie i naukowe opracowywanie gromadzonych zbiorów i materiałów dokumentacyjnych, udostępnianie ich do celów naukowych, a także publikowanie wyników prowadzonych badań naukowych oraz katalogów zbiorów i prac popularnonaukowych. Ważnym zadaniem Muzeum Pamięci Sybiru jest również zbieranie świadectw pisanych i mówionych Sybiraków i ich rodzin, mieszkających w Polsce i poza krajem.
Wystawa stała
Wystawa stała Muzeum Pamięci Sybiru to opowieść o losach Polaków przymusowo deportowanych w głąb Rosji Sowieckiej podczas największych deportacji w latach II wojny oraz późniejszych – aż do 1956 roku. Szacuje się, że w latach 1940-41 deportowano nawet 1 mln polskiej ludności. Deportacje miały na celu eksterminację polskich elit politycznych, intelektualnych i gospodarczych.
Na wystawie znalazły się zarówno przedmioty zabrane w pośpiechu z domu rodzinnego w dniu wywózki: walizka, haftowana chusteczka, porcelanowa figurka, książeczka do nabożeństwa, garstka ziemi zawinięta w kawałek płótna, maszyna do szycia, nożyczki czy lokówka do włosów, jak i pamiątki przywiezione z Syberii – pojemnik na żywność z kory brzozowej, fufajka, maska chroniąca przed owadami czy sowiecki tytoń.
Poprzez wybrane przedmioty, fotografie i dokumenty, przez lata pieczołowicie przechowywane w domowych szufladach, odczytujemy losy tysięcy rodaków i ich rodzin doświadczających dramatu przesiedleń, niewolniczej pracy, głodu, chorób i poczucia beznadziejności. Prezentowane artefakty przypominają nam losy ofiar czterech deportacji.
„Sieć nowoczesnych muzeów”
W ramach projektu MKDNiS „Sieć nowoczesnych muzeów” obecnie realizowanych jest ponad 100 inwestycji muzealnych w całym kraju. Trwa budowa nowych muzeów, przeprowadzane są adaptacje lub remonty, a w ukończonych budynkach przygotowywane są wystawy stałe. Ponadto, konsekwentnie powiększamy liczbę współprowadzonych instytucji muzealnych, zwiększając tym samym ich rangę oraz otwierając nowe drogi rozwoju.
W przededniu 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej otworzyliśmy długo oczekiwane Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, a w 100-lecie urodzin Świętego Jana Pawła II odbyła się uroczystość otwarcia Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Świątyni Opatrzności Bożej. W 2019 roku zaprezentowaliśmy Kolekcję Czartoryskich w nowo wybudowanym Muzeum Książąt Czartoryskich.
Na warszawskiej Cytadeli trwa budowa Muzeum Historii Polski – największej inwestycji muzealnej w historii Polski i najważniejszego polskiego muzeum. W Lublinie powstaje Muzeum Kresów – oddział Muzeum Narodowego.
Sieć tworzonych przez Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu muzeów jest bardzo szeroka. Budowane i modernizowane są nie tylko instytucje poświęcone polskiej pamięci, ale także muzea poświęcone np. sztuce.
O autorze