Ograniczanie dostępności alkoholu opłaca się samorządom
Samorządy gminne odgrywają kluczową rolę w ograniczaniu dostępności alkoholu, a jest to jeden z kluczowych instrumentów, który wpływa na zmniejszenie spożycia alkoholu i związanych z tym problemów zdrowotnych i ekonomicznych. PARPA zainicjowała właśnie skierowaną do samorządów kampanię edukacyjną „Ogranicz dostępność alkoholu”.
Polacy piją coraz więcej, a dodatkowo nasz wzór spożywania alkoholu jest zbliżony do krajów północnych – pijemy rzadziej niż na południu Europy, ale za to więcej przy jednej okazji co, biorąc pod uwagę szkody zdrowotne, jest dużo bardziej niebezpieczne.
„Średnia spożycia na głowę statystycznego Polaka wynosi już prawie 10 litrów 100 proc. alkoholu i od lat niestety wzrasta” – mówi Katarzyna Łukowska, p.o. dyrektor Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA). W 1999 roku było to 7,04, a 20 lat później (z 2019 roku pochodzą ostatnie dane) – 9,78 litra.
W opinii ekspertów edukacja związana z koniecznością zmniejszania spożycia alkoholu nie jest w stanie zastąpić ograniczeń w jego dostępie. To po prostu za mało. „Polityka kontroli i ograniczeń w dostępie do alkoholu nie może być zastąpiona przez edukację, nie wystarcza sama profilaktyka i leczenie, ale wszystkie te elementy powinny być uwzględnione w kompleksowej polityce wobec alkoholu” – dodaje Łukowska.
Samorządy mogą dużo zrobić w zakresie zapobiegania problemom wynikającym z nadmiernego spożycia alkoholu. Najlepszym tego przykładem jest śląska gmina Mikołów, która już w 2018 roku uchwaliła ograniczenie sprzedaży na swoim terenie napojów alkoholowych w godzinach od 22:00 do 6:00.
„Kampania >>Ogranicz dostępność alkoholu<< świetnie się wpisuje w działania profilaktyczne prowadzone na terenie naszego miasta. Na pewno do niej przystąpimy. W Polsce na 2,5 tys. gmin tylko ok. 200 wprowadziło zakaz sprzedaży alkoholu w godzinach nocnych, co stanowi zaledwie 8 proc.” – mówi dr Daniel Melerowicz, przedstawiciel samorządu gminy Mikołów.
A przecież ograniczenie dostępności alkoholu, czasowe, jak w przypadku opisywanej powyżej śląskiej gminy, czy fizyczne przynosi korzyści całej lokalnej społeczności. Wyniki badań prowadzonych na całym świecie są podobne.
„Gęstość punktów sprzedaży (dostępność fizyczna) jest powiązana m.in. z krzywdzeniem i zaniedbywaniem dzieci, ze wzrostem liczby pacjentów na oddziałach ratunkowych, z ogólnym wskaźnikiem przestępczości, z przestępczością z użyciem przemocy przeciwko mieniu, ze wskaźnikiem liczb zabójstw. To tylko niektóre z badań” – mówi dr Łukasz Wieczorek z Zakładu Badań nad Alkoholizmem i Toksykomaniami w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Większa gęstość punktów sprzedaży alkoholu przekłada się również na zwiększenie liczby wypadków drogowych z udziałem nietrzeźwych kierowców.
W materii gęstości punktów sprzedaży PARPA odnotowała ostatnio niewielkie pozytywne zmiany. „Na przestrzeni ostatnich 10 lat liczba miejsc, gdzie można kupić alkohol, zmniejszyła się w skali kraju o 29 tysięcy. Liczba mieszkańców przypadająca na jeden punkt sprzedaży napojów alkoholowych – im jest ich więcej, tym lepiej – na przestrzeni ostatnich 10 lat wzrosła o 50. W przypadku miejsc, gdzie dostępne są trunki wysokoprocentowe, wzrost ten wyniósł jednak zaledwie 17” – mówi Łukowska.
O autorze