NIK o funkcjonowaniu Polskiej Grupy Zbrojeniowej SA i spółek zależnych
Opis grafiki
Na koniec 2020 r. spośród 13 kontraktów eksportowych o najwyższej wartości jednostkowej dwa zostały zrealizowane w całości. Żaden nie został zaniechany. Cztery kontrakty z tej grupy zostały zawarte z odbiorcami ze Stanów Zjednoczonych, trzy z Algierią, a pięć pozostałych z Bułgarią, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi, Wietnamem, Ukrainą i Singapurem.
Przyczyn braku lub niezadowalającego poziomu eksportu zarządy kontrolowanych spółek upatrują w konieczności realizacji zamówień na potrzeby polskiego wojska, co ograniczało sprzedaż na innych rynkach, mimo potencjału eksportowego. W ocenie NIK, bez zmiany podejścia spółek, zawężającego działalność innowacyjną i produkcyjną głównie do potrzeb Sił Zbrojnych oraz bez dywersyfikacji kierunków zbytu ograniczone będą możliwości istotnego zwiększenia eksportu ze spółek Grupy.
Przeciętne zatrudnienie w spółkach GK PGZ (w przeliczeniu na pełnozatrudnionych) wzrosło z 16,6 tys. osób w 2018 r. do 17,4 tys. osób w 2020 r. W PGZ SA zatrudnienie spadło z 280 osób w 2018 r. do 252 osób w 2019 r. i utrzymało się na tym poziomie w 2020 r. Przeciętne wynagrodzenie w spółkach Grupy (bez PGZ SA) zwiększyło się w tym okresie z 5 316 zł do 5 993 zł, a w PGZ SA spadło z 13 148 zł do 12 511 zł.
W okresie objętym kontrolą wzrost przeciętnego wynagrodzenia w GK PGZ (bez spółki-matki) wyprzedzał dynamikę produktywności jednego miejsca pracy (przychody ze sprzedaży i zrównane z nimi przeciętne zatrudnienie). Prawidłowe relacje wynagrodzeń i produktywności powinny kształtować się odwrotnie.
Nadzór właścicielski
Nadzór nad GK PGZ pełnił najpierw Minister Obrony Narodowej (do grudnia 2019 r.) a później Minister Aktywów Państwowych. Minister obrony nie w pełni zrealizował wnioski zawarte w kontroli NIK z 2018 r. Dotyczyły one dalszego funkcjonowania spółek w Grupie nierealizujących zadań związanych z obronnością i rozstrzygnięcia kwestii konsolidacji Polskiego Holdingu Obronnego
sp. z o.o. z PGZ SA. W grudniu 2019 r. Minister poinformował NIK m.in. o zainicjowanych działaniach konsolidacyjnych i dezinwestycyjnych, w tym eliminujących niektóre spółki niezaliczane do sektora obronnego. Głównie chodzi o spółkę MS Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA, której sprawa jest nieuregulowana.
Minister Aktywów Państwowych, który przejął nadzór właścicielski nad Grupą, w ocenie NIK, nie ma możliwości bezpośredniego wpływu na rozwiązanie kwestii dalszego funkcjonowania MS TFI SA w strukturach GK PGZ. Minister ma jednak i powinien wykorzystać możliwość zobowiązania Zarządu PGZ SA, poprzez Radę Nadzorczą w drodze wyznaczenia celu zarządczego, do zaproponowania i przeprowadzenia stosownego projektu restrukturyzacyjnego dotyczącego MS TFI, który doprowadziłby do poprawy istniejącego, niekorzystnego stanu rzeczy.
Wnioski
Do Ministra Aktywów Państwowych o:
- podjęcie działań zmierzających do wyznaczenia Zarządowi PGZ SA celów zarządczych dotyczących eliminacji z GK PZG spółki MS TFI SA, wdrożenia w Grupie zaktualizowanej Strategii Grupy Kapitałowej PGZ oraz nowego, zdecentralizowanego modelu handlu zagranicznego w grupie;
- skonsolidowanie podmiotów sektora obronnego przez podwyższenie kapitału zakładowego PGZ SA mniejszościowymi pakietami akcji spółek zależnych należącymi do Skarbu Państwa.
Do Ministra Obrony Narodowej o udostępnianie PGZ SA w dopuszczalnym zakresie, informacji o długookresowych zamiarach modernizacyjnych Sił Zbrojnych RP.
Do Zarządu PGZ SA o:
- opracowanie i wdrożenie w GK PGZ SA zaktualizowanej Strategii Grupy oraz nowego modelu handlu zagranicznego;
- rozstrzygnięcie kwestii podatkowych związanych z umowami prowizyjnymi;
- podjęcie działań mających na celu podniesienie efektywności realizowanych projektów badawczo-rozwojowych.
źródło: komunikat prasowy
O autorze