Alians, holding, konsorcjum – różne formy współpracy dużych przedsiębiorstw
z wyrażonej w kodeksie cywilnym zasady swobody zawierania umów oraz faktu, że nie została uregulowana prawnie. Oznacza to, że konsorcjum jest tworem stricte umownym, a co za tym idzie, może być tworzony jedynie na podstawie umowy. Mają do niej zastosowanie przepisy ogólne dotyczące czynności prawnych, zawarte w artykułach 56-65 k.c., przepisy ogólne dotyczące zawierania umów uregulowane w artykułach 66-81 k.c. Umowa konsorcjum ma charakter konsensualny, co oznacza, że jest zawierana przez zgodne oświadczenie woli i wywołuje skutki przez samo porozumienie się stron umowy. Nie występuje tutaj potrzeba wydania przedmiotu umowy. Poza tym jest również umową zobowiązującą (obligacyjną) strony do określonego działania na rzecz jej pozostałych uczestników, a tym samym na rzecz konsorcjum. Może to być zarówno umowa dwustronnie zobowiązująca, jeżeli występują jedynie dwa podmioty zawierające umowę, jak i umowa wielostronnie zobowiązująca, jeżeli w konsorcjum uczestniczą więcej niż dwa podmioty.
Holding jest typem koncentracji kapitałowej przedsiębiorców. Stanowi on powiązanie pionowe, polegające na tym, że jeden przedsiębiorca posiada akcje lub udziały innego przedsiębiorcy. Ma to zapewnić odpowiednią kontrolę spółek podległych, w szczególności procesów organizacyjnych oraz decyzyjnych, które umożliwia posiadanie odpowiedniej liczby głosów na walnym zgromadzeniu wspólników, a także poprzez wykonywanie innych procesów poza zgromadzeniem. W skład holdingu wchodzą zazwyczaj więcej niż dwa podmioty. Opiera się on na spółkach-matkach oraz zależnych od nich spółkach-córkach. Należy jednak pamiętać, że umowa holdingowa nie jest umową wielostronną, lecz jest niezależnie zawierana przez podmiot nadrzędny z każdym z podmiotów kontrolowanych. Dzięki niemu spółka dominująca ma możliwość zainwestowania środków w wybraną spółkę-córkę i nie musi przy tym dokonywać wkładu w inne podmioty, co mogłoby skutkować utratą części środków finansowych. Spółka nadrzędna ponosi ryzyko działalności spółki-córki jedynie
w wysokości wartości objętych w niej udziałów, ale również pozostaje odpowiedzialna za jej rozwój
i osiągane wyniki.
Prawo polskie nie zawiera regulacji umowy konsorcjum, aliansu strategicznego i umowy holdingowej, co oznacza, że są to umowy nienazwane, których zawarcie jest dopuszczalne dzięki zasadzie swobody umów (art. 353 (1) k.c.), w których mogą one ułożyć swoje stosunki według własnej woli. Należy jednak pamiętać, że ich treść i cel nie mogą sprzeciwiać się naturze stosunku zobowiązaniowego, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
***
Katarzyna Kosicka-Polak jest współzałożycielką i Partnerem Kancelarii MKZ Partnerzy, w której kieruje zespołem prawa administracyjnego oraz prawa mediów i reklamy.
O autorze
