Protekcjonizm – przeładowanie broni w wojnach handlowych
Co więcej, taki impet Japonii w promowaniu eksportu pomaga również zdemaskować jeden z mitów o Wielkiej Brytanii (przyp. – taki, iż to chęć protekcjonistycznego promowania na większą skalę własnego przemysłu i produkcji była jedną z przyczyn Brexitu). Wielka Brytania była bowiem jednym z najbardziej protekcjonistycznych krajów już przed Brexitem i zwiększyła jeszcze swoją pozycję w tym względzie w okresie poprzedzającym związane z nim referendum, wprowadzając 48 nowych środków protekcjonistycznych w 2016 roku, ale nie jest to nic nowego. Wdrożone w Wielkiej Brytanii środki, oparte na lokalnych instrumentach pozyskiwania i finansowania handlu, powstały na wiele lat przed wspomnianym głosowaniem, ponieważ od lat kraj ten jest dla japońskich przedsiębiorstw bramą do Europy.
W Europie zaskakujący może być fakt odnalezienia Niemiec i Szwajcarii na odpowiednio 4 i 6 miejscu w światowym rankingu gospodarek stosujących środki protekcjonistyczne. W tym samym duchu co w Japonii, środki protekcjonistyczne w tych krajach promowały główne branże eksportowe, w szczególności sektor maszyny i urządzeń (w tym lotnicze). Biorąc to pod uwagę można by uznać, że szklanka jest w połowie pusta, a nie pełna – może to powodować zakłócenia w handlu na obszarze, który powinien być przecież rządzony wspólną polityką handlową UE.
Planeta klonów: nadmierna podaż towarów i protekcjonizm
Kraje używają czasem protekcjonizmu do powielania tych samych starych sektorów, które tradycyjnie wspierały ich gospodarki, choć może to otworzyć drzwi do nadpodaży. Jest to szczególnie widoczne w przypadku surowców, ponieważ żywność, art. rolno-spożywcze zajmują 1. miejsce, a metale 2 miejsce na liście najbardziej protekcjonistycznie traktowanych sektorów. Ropa naftowa nie znajduje się daleko na tej liście – chemikalia i energia zajmują odpowiednio 4 i 5 miejsce.
Oczywiście normalne jest, że silniejszy protekcjonizm występuje w sektorach wyłączonych z poprzednich rund liberalizacji handlu i wciąż często będących własnością państwa.
Taki poziom protekcjonizmu jest główną siłą napędową nadpodaży, która doprowadziła do tego, że ceny tych towarów są znacznie poniżej obserwowanych w przeszłości szczytów. Obecne ceny metali przemysłowych nadal utrzymują się na poziomie niższym o 61%, a cen produktów rolnych niższych o 62% w porównaniu do 2008 r.
W ciągu ostatnich dwóch lat ceny kakao spadły o 50 %, ponieważ Ghana i Wybrzeże Kości Słoniowej (łącznie zapewniające 62 % światowych dostaw kakao) zwiększyły produkcję krajową, pomimo porozumień w sprawie koordynacji limitów produkcji w czasie niskich jego cen.
Ogólnie rzecz biorąc, sektor rolno-spożywczy był przede wszystkim przedmiotem zainteresowania gospodarek wschodzących. To te kraje „wyhodowały” 87% z 697 nowych środków protekcjonistycznych wdrożonych w branży w ostatnich latach na całym świecie. Aktywne w tym były wszystkie regiony, z najszerszym arsenałem zastosowanych środków antyimportowych w dużych krajach, takich jak Rosja i Indie.
W Rosji głównym uzasadnieniem były działania odwetowe w stosunku do sankcji wprowadzonych przez Unię Europejską po konflikcie na Ukrainie, ale niektóre środki zostały również wprowadzone w celu zmniejszenia eksportu żywności dla zapewnienia lokalnej podaży i ograniczenia inflacji cen żywności. Ciekawostką jest również fakt, że również Argentyna w latach 2016 i 2017 wprowadziła 23 regulacje przeciwko (importowi) produkcji rolno-spożywczej. Pomimo rzekomej zmiany polityki handlowej po wyborze Mauricio Macri, na dobre trwały tam tendencje protekcjonistyczne.
Szczególnym celem takich działań są również metale wykorzystywane przez przemysł. Strategie, mające na celu zapewnienie Chinom wszystkich niezbędnych surowców ziem rzadkich zapewniły im wysoki poziom ich dostaw.
Co więcej, każde państwo próbowało przemodelować dotychczasowy łańcuch wartości, dokonując pierwszej transformacji surowców u siebie, a nie tylko je eksportować.
Wywołało to protekcjonizm krajów bogatych w zasoby naturalne tych metali, takich jak Brazylia czy Australia. W odpowiedzi na to rozwinięte gospodarki wprowadziły również wiele nowych środków, ponieważ przetwórstwo metali stanowi rdzeń wielu sektorów produkcyjnych.
Stany Zjednoczone ponownie wprowadziły najwięcej środków protekcjonistycznych w ciągu ostatnich czterech lat (164) uruchomionych w ramach planu TIGER (Transportation Investment Generating Economic Recovery – Inwestycje infrastrukturalne generujące ożywienie gospodarcze), wdrożonego jeszcze przez administrację prezydenta Obamy, a mającego na celu ochronę dostawców amerykańskich w dziedzinie zamówień publicznych.
O autorze
