NIK o przeciwdziałaniu wyłudzeniom podatku VAT

Poprawiła się skuteczność aparatu skarbowego w zapobieganiu wyłudzeniom podatku VAT. W 2017 r. dochody z podatku od towarów i usług  były o 24 proc., czyli o 30 mld zł  wyższe niż w 2016 r. Było to efektem dobrej koniunktury, ale też wprowadzonych zmian i narzędzi, które poprawiły jego ściągalność.

Wpływy z podatku VAT stanowią podstawowe źródło dochodów budżetu państwa (ponad 40 proc.). W latach 2013-2015 zjawisko wyłudzania VAT występowało na szeroką skalę. Nasiliło się wykorzystywanie fikcyjnych faktur. Groźne były także tzw. karuzele podatkowe, czyli tworzone przez oszustów struktury pozorujące przepływ towarów pomiędzy państwami Unii Europejskiej, służące wyłudzeniu podatku VAT. Administracja podatkowa i skarbowa nie była wówczas wystarczająco skuteczna w zwalczaniu oszustw związanych z VAT.

NIK zauważa, że sytuacja poprawiła się w kontrolowanym przez Izbę okresie 2016 r. i I połowie 2017r. W 2017 r. dochody z podatku od towarów i usług wzrosły o 24 proc., czyli o 30 mld zł w porównaniu do roku poprzedniego. Obniżył się także poziom luki podatkowej w VAT.

W 2017 r. wszedł w życie także szeroki pakiet zmian uszczelniających VAT.  Wdrożono rozwiązania nakierowane na eliminację oszustw oraz poprawę ściągalności tego podatku. W  ramach pakietu zlikwidowano rozliczenia kwartalne dla podatników innych niż mali podatnicy oraz możliwość rozliczeń kwartalnych w okresie pierwszego roku  od rejestracji. Zmodyfikowano także zasady dokonywania zwrotów VAT w terminie 25 – dniowym.  Przywrócono również sankcje podatkowe za nierzetelne rozliczanie podatku VAT oraz podwyższono kary za wystawianie i posługiwanie się fałszywymi fakturami. Rozszerzono zakres stosowania mechanizmu odwróconego obciążenia.

W ramach pakietu uszczelniającego wprowadzono również zmiany w zakresie rejestracji i wykreślania podatnika z rejestru podatników VAT. Urzędnik może nie zarejestrować podmiotu, gdy w wyniku jego weryfikacji, okazuje się, że podmiot nie istnieje, bądź nie ma możliwości skontaktowania się z nim. Zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Finansów urzędy skarbowe zintensyfikowały weryfikację podmiotów przy pierwszej rejestracji na potrzeby podatku VAT. Ministerstwo Finansów nie analizowało jednak czasu trwania rejestracji. Kontrola NIK wykazała, że każdorazowe sprawdzanie podmiotów przed zarejestrowaniem znacznie wydłużyło ten  proces. Zdaniem Izby należy rozważyć, czy ustalony wytycznymi Ministra Finansów zakres weryfikacji nie narusza prawa do prowadzenia działalności gospodarczej.

Jednocześnie NIK zauważa, że we wszystkich kontrolowanych urzędach skarbowych  z opóźnieniem  sprawdzano  i wykreślano z rejestrów podatników VAT,  co do których wystąpiły ku temu przesłanki. W rezultacie rejestry nie zawsze były dostatecznie szybko aktualizowane.  Świadczy to  o niewystarczającym nadzorze Ministra Finansów w tym zakresie oraz o nierzetelnym działaniu urzędów, w których taka nieprawidłowość wystąpiła.

Oprócz rozwiązań prawnych stopniowo wprowadzano także narzędzia informatyczne, wykorzystujące dane z obowiązkowo składanych przez podatników informacji o prowadzonej ewidencji na potrzeby VAT – m.in. JPK_Analizer i JPK_Lunetka. Dostęp urzędów skarbowych do jednolitych plików kontrolnych oraz centralnie identyfikowanych niezgodności w rozliczeniach podatników i ich kontrahentów usprawnił weryfikację deklarowanych przez przedsiębiorców kwot podatku naliczonego i należnego, w tym weryfikację zasadności deklarowanych zwrotów VAT.  Proces ten był ograniczony, gdyż obowiązek raportowania JPK_VAT przez wszystkich podatników VAT wprowadzony był stopniowo – od 1 lipca 2016 r. dla dużych przedsiębiorców, następnie od początku 2017 r. dla małych i średnich.  Objęcie obowiązkiem raportowania JPK_VAT ostatniej, najliczniejszej grupy podatników VAT  – mikroprzedsiębiorców – nastąpiło w 2018 r.  

NIK stwierdziła, że w 10 kontrolowanych urzędach skarbowych rzetelne weryfikowano zasadność  zadeklarowanych przez podatników zwrotów, analizując okoliczności mogące mieć wpływ na ich wypłatę oraz podejmując w uzasadnionych przypadkach kontrole podatkowe. Nie stwierdzono przypadków długotrwałego i nieuzasadnionego wstrzymywania należnych zwrotów VAT.

Capital24.tv

Capital24.tv - Nakręcamy biznes! Capital24.tv to pierwsza w Polsce internetowa telewizja biznesowa, która dostarcza wartościowe informacje, analizy oraz ekspertyzy związane z rynkiem gospodarczym i finansowym. Serwis został stworzony przez zespół doświadczonych dziennikarzy i ekspertów, którzy prezentują treści w przystępnej i atrakcyjnej formie. Platforma umożliwia firmom założenie bezpłatnych profili, na których mogą publikować wiadomości, zdjęcia, podcasty oraz wideo, a także zintegrować je z kontem na YouTube. Dzięki licencji Creative Commons, treści zamieszczone na Capital24.tv są dostępne dla dziennikarzy i blogerów do bezpłatnego pobierania i udostępniania, co sprzyja szerzeniu wiedzy na temat polskiego biznesu i rynku kapitałowego.

See Full Bio