Komentarz BCC nt. zmian w podatkach

13 sierpnia 2013

Przyjęty przez Radę Ministrów projekt nowelizacji ustawy o CIT, PIT i niektórych innych ustaw zakłada, między innymi, objęcie od 2014 r. podatkiem dochodowym od osób prawnych spółek komandytowych (SK) i komandytowo-akcyjnych (SKA).

Jak wynika z komunikatu po Radzie Ministrów, „Wprowadzone przepisy mają zapewnić większą sprawiedliwość podatkową w prowadzeniu działalności gospodarczej oraz uszczelnić system podatkowy. Uszczelnienie przepisów w tej sferze spowoduje większe wpływy z CIT od tej grupy podatników, która unikała opodatkowania wykorzystując schematy optymalizacyjne.”

Business Center Club negatywnie ocenia proponowane zmiany. W naszej ocenie zmiany te będą niekorzystne dla polskiej gospodarki i nie przyniosą też oczekiwanych korzyści skarbowi państwa. Proponowane zmiany wpływają też na ogólny klimat gospodarczy i negatywnie wpływają na ocenę atrakcyjności Polski z perspektywy inwestorów zagranicznych. Przedsiębiorcy oczekują stabilności systemu prawno-podatkowego oraz rozwiązań stymulujących rozwój gospodarki, wspierających aktywność inwestycyjną firm, aby zapewnić wzrost gospodarczy i miejsca pracy, szczególnie w obecnej sytuacji spowolnienia gospodarczego.

Obecnie spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo – akcyjna) nie są podatnikami podatku dochodowego. Opodatkowanie podatkiem dochodowym następuję na poziomie wspólników.

Projekt zakłada objęcie SK i SKA przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) co oznacza, z perspektywy przepisów prawa podatkowego, zrównanie wspólników (komandytariuszy) ze wspólnikami spółek kapitałowych. Tym samym dochody wspólników z tych spółek byłby opodatkowane podwójnie, bowiem wspólnicy zapłacą 19% podatku raz od dochodu spółki, i drugi raz – 19% od wypłaconych zysków wspólnikom.

Wprowadzenie opodatkowania SK i SKA podatkiem CIT, oraz opodatkowania wspólników SK i SKA i w sposób tożsamy z udziałowcami i akcjonariuszami spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej (podobnie jak w przypadku spółek komandytowych i ich wspólników) prowadzi do zróżnicowania opodatkowania wspólników spółek osobowych oraz ich ciężarów podatkowych, a tym samym do naruszenie zasady równości wobec prawa. Wspólnicy spółki jawnej i partnerskiej podlegać będą jednokrotnemu opodatkowaniu (ze względu na transparentność podatkową tych spółek opodatkowanie wystąpi jedynie na poziomie wspólników). Tymczasem wspólnicy SK i SKA niebędący komplementariuszami podlegać będą, co do zasady, podwójnemu opodatkowaniu. W rezultacie wprowadzenie opodatkowania SK i SKA spowoduje zróżnicowanie obciążenia podatkowego wspólników spółek osobowych jedynie ze względu na rodzaj spółki, w ramach której prowadzona jest ich działalność. W związku z regulacjami Kodeksu Spółek Handlowych oraz przepisów Ordynacji Podatkowej o odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatkowe zróżnicowanie takie nie znajduje żadnego uzasadnienia i nie wynika z rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z tym regulacja ta wprowadza nierówność wspólników spółek osobowych wobec prawa, która stanowi naruszenie art. 32 ust. 1 Konstytucji RP.

Ponadto, zostałaby naruszona zasada równości wobec prawa albowiem SK i SKA nie będą uprawnione do korzystania w innych krajach UE z uprawnień wynikających z prawa wspólnotowego, które przysługiwać będą spółce akcyjnej i spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Dotyczy to zwolnienia w innych krajach UE dla SKA i SK z opodatkowania dywidend, odsetek czy należności licencyjnych oraz transakcji restrukturyzacyjnych na podstawie, odpowiednio: Dyrektywy Rady 2009/133/WE, Dyrektywy Rady 2003/49/WE, Dyrektywy Rady 2011/96/UE.

Zgodnie z obecną treścią dyrektyw w tym zakresie, podmioty w każdym kraju uprawnione do korzystania z tych preferencji są enumeratywnie wymienione. Na liście tej w chwili obecnej nie ma SK i SKA. Tym samym inne państwa mogą nie przyznać SK i SKA wskazanych preferencji podatkowych. Sytuacja taka prowadzi do naruszenia zasady równości wobec prawa. Uniknięcie tej sytuacji możliwe byłoby wyłącznie w przypadku poprzedzenia zmian dotyczących opodatkowania SK i SKA przeprowadzeniem negocjacji z Komisją Europejską, a także poprzez odpowiednie przepisy przejściowe skorelowane z wejściem w życie zmienionej treści dyrektyw.

Projekt w omawianym kształcie narusza zasadę ochrony praw nabytych albowiem zmiana zasad opodatkowania SK i SKA prowadzi do sytuacji, w której ustawodawca zmienia zasady opodatkowania danych inwestycji, po tym jak podatnik działając w zaufaniu do obecnych regulacji, podjął określone decyzje gospodarcze. Podatnik znajdzie się zatem w sytuacji, w której uwarunkowania prawne jakie brał pod uwagę dokonując inwestycji, zmieniają się przed jej zakończeniem. Ponadto, okres vacatio legis, w związku z wagą proponowanej zmiany, jest w naszej ocenie zdecydowanie zbyt krótki. W szczególności nie pozwala on grupom operującym obecnie z wykorzystaniem SK i SKA do przystosowania swojej struktury do nowych okoliczności prawnych i biznesowych. Proponowane zmiany nie spełniają też wymogu ograniczenia do minimum negatywnych skutków dla adresatów norm.

Pod pozorem walki z niesprawiedliwością podatkową rząd próbuje wprowadzić podwójne opodatkowanie wspólników spółek komandytowych czyli tych spółek, które, co do zasady, nie mają nic wspólnego z piętnowanymi przez resort działaniami optymalizacji podatkowej, gdy tymczasem faktycznym celem zmian jest zapewnienie dodatkowych wpływów do budżetu (wg szacunków ok. 320 mln zł rocznie). Wprowadzenie szczególnej regulacji dla komplementariuszy, polegającej na proporcjonalnym odliczeniu podatku zapłaconego przez spółkę nie wpływa w istotny sposób na ocenę skali zwiększenia obciążeń podatkowych.

Obecnie spółka komandytowa stanowi jedną z istotnych form prowadzenia działalności dla małych i średnich przedsiębiorców. Cechą charakterystyczną spółki komandytowej jest podział pomiędzy wspólników odpowiadających wobec wierzycieli bez ograniczeń (komplementariusze) oraz wspólników odpowiedzialnych do wysokości sumy komandytowej (komandytariusze). W przypadku udziałowców lub akcjonariuszy mamy do czynienia ze wspólnikami, którzy są inwestorami kapitałowymi, co do zasady nie uczestniczącymi w prowadzeniu spraw spółki. Praktyka gospodarcza pokazuje zaś, iż pozycja komandytariuszy w spółce nie jest pochodną wniesionego wkładu, ale zaangażowania w prowadzenie działalności w ramach spółki komandytowej. Uwzględniając bardzo dużą elastyczność przepisów w zakresie określania relacji między wspólnikami, np. pełną swobodę ustalenia wielkości udziałów w zysku niezależnie od wielkości wkładów, spółka daje przedsiębiorcom liczne korzyści biznesowe których nie zapewniają inne rodzaje spółek.

W ocenie BCC zmiany te będą niekorzystne dla polskiej gospodarki i nie przyniosą też oczekiwanych korzyści skarbowi państwa. Wprowadzone dodatkowego opodatkowania przedsiębiorców w miejsce większych dochodów budżetu spowoduje zmniejszenie środków na inwestycje, a tym samym mniejsze wpływy z podatku VAT. Ponadto, skutkiem zwiększenia obciążeń podatkowych może być eliminacja SK z obrotu gospodarczego. Przedsiębiorcy będą likwidować lub przekształcać spółki. Inni będą szukać możliwości utworzenia tarcz podatkowych by oszczędzać na podatku lub szukać innych rozwiązań by uniknąć zwiększonych obciążeń podatkowych.