Esener 2 – wyniki badań
Dr Christa Sedlatschek, dyrektor EU-OSHA, zauważyła, że „Wśród tych zakładów, które nie przeprowadzają regularnej oceny ryzyka, jako główne powody tego zaniechania podaje się fakt, że ryzyko i zagrożenia są już znane (83%) oraz że w firmie nie ma większych problemów związanych z bezpieczeństwem (80%). Jako wyzwania większe niż inne podawane są zagrożenia psychospołeczne. Prawie jedna piąta firm zgłaszających konieczność kontaktów z trudnymi klientami lub presję czasową wskazuje jednocześnie, że brakuje jej informacji lub odpowiednich narzędzi umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie tym zagrożeniom”.
Inne kluczowe ustalenie badania ESENER-2 dotyczy tego, że wysoki poziom udziału pracowników w zarządzaniu bezpieczeństwem pracy (formalnej i nieformalnej partycypacji) jest przydatnym wskaźnikiem dobrej jakości środowiska pracy, w tym jakości zarządzania BHP w ogóle, a w szczególności zarządzania ryzykiem psychospołecznym. Niestety, pracownicy w Polsce rzadziej uczestniczą w przeciwdziałaniu zagrożeniom psychospołecznym, aniżeli zatrudnieni w UE. Zaledwie 47,9% polskich przedsiębiorstw (spośród tych, które prowadzą takie działania) angażuje pracowników w przeprowadzanie przedsięwzięć profilaktycznych, podczas gdy średnia europejska wynosi 64,6%. Jeszcze bardziej alarmująco prezentują się dane dotyczące stosowania przez przedsiębiorstwo polityki zapobiegania stresowi w miejscu pracy – zaledwie 14,9% polskich przedsiębiorstw oferuje pracownikom takie rozwiązania, podczas gdy w Europie plany zapobiegawcze posiada już co trzeci zakład pracy.
Obecne ramy prawne dotyczące BHP pochodzą z 1989 r., kiedy to przyjęto europejską dyrektywę ramową w sprawie bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy (dyrektywa 89/391/EWG). Wciąż jeszcze uregulowanie kwestii związanych z BHP traktowane jest jako obowiązek wymagany przez prawo, nie zaś jako środek pozwalający na np. zwiększenie efektywności pracowników. Jako główne przyczyny wdrażania rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa w polskich zakładach pracy wymienia się: spełnienie wymogów prawnych (77,5%) oraz uniknięcie kar nakładanych przez Państwową Inspekcję Pracy. W Europie natomiast, do regulacji kwestii związanych z BHP motywuje nie tylko chęć sprostania wymogom prawa, ale także wola spełnienia oczekiwań pracowników (aż 79,5% przedsiębiorstw w w UE-28 i zaledwie 49% polskich zakładów pracy)
Badanie ESENER-2 daje także wgląd w to, czy przedsiębiorstwa postrzegają zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy jako ciężar, co jest bardzo istotne dla realizowanych programów, takich jak REFIT[3]. W przypadku pytania o to, czy złożoność obowiązków prawnych związanych z BHP uważana jest za przeszkodę dla zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, wyniki wynosiły od 67% we Włoszech do 14% na Litwie. Ponieważ wszystkie państwa członkowskie UE podlegają temu samemu prawodawstwu na poziomie UE, dane te uwydatniają różne sytuacje na szczeblu krajowym i wskazują na znaczenie ustawodawstwa krajowego, istniejących struktur wspierania przedsiębiorstw oraz innych zasobów.
W Polsce wyniki badania ESENER-2 zostaną przedstawione na XVIII Konferencji Forum Liderów Bezpiecznej Pracy pt. „Nowe wyzwania i koncepcje w zarządzaniu bezpieczeństwem i higieną pracy”, która odbędzie się w dniach 13-14 października 2015 r. w Puławach. Organizatorem konferencji jest Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy (CIOP-PIB).
O autorze
