Polacy lubią chomikować – nasze domy toną w dziesiątkach zbędnych rzeczy

Tylko co piąty mieszkaniec Polski przekazuje nieużywane przedmioty organizacjom charytatywnym. Podobny odsetek  oddaje je bliskim. Najczęściej wolimy jednak… nic z nimi nie robić. Aż 38% zapytanych Polek i Polaków stwierdziło, że zbędne rzeczy po prostu zalegają w ich mieszkaniach. Jedna na cztery osoby wyrzuca je do kosza na śmieci, a 9% badanych to, co zalega w domach, sprzedaje w internecie.

Dane, z których wynika, że tylko niewielka część mieszkańców Polski korzysta z efektywnych sposobów na zagospodarowanie niepotrzebnych przedmiotów, z pewnością nie należą do optymistycznych. Zwłaszcza w dobie powszechnej cyfryzacji, dzięki której tego typu rzeczy możemy z powodzeniem sprzedać lub oddać w internecie za pośrednictwem portali, takich jak Gumtree.pl, czy dedykowanych grup w social mediach. Znacznie łatwiejsze niż kiedyś jest także wspieranie organizacji charytatywnych. W sieci znajdziemy dziesiątki adresów kontaktowych do fundacji, które z wielką radością przyjmą zalegające u nas ubrania czy książki – dodaje Katarzyna Merska, Koordynator ds. Komunikacji Gumtree.pl.

Choć co czwarta osoba o dochodzie między 3001 a 5000 złotych deklaruje, że przekazuje niepotrzebne i nieużywane rzeczy wybranym instytucjom i organizacjom charytatywnym, w przypadku najlepiej zarabiających (powyżej 5000 złotych) odsetek ten spada do 20%. Zbędne rzeczy najchętniej organizacjom dobroczynnym przekazują osoby między 50 a 65 rokiem życia (niemal 26%) oraz te poniżej 24 roku życia (22%). Młodzi ludzie, chętniej niż inni, sprzedają również przedmioty z drugiej ręki w internecie. Robi to 13% badanych w grupie wiekowej 18-24 lata.

Badanie Gumtree.pl pokazuje jasno, że w mentalności większości Polaków nie ma zaszczepionych zachowań, które odzwierciedlałyby tzw. hierarchię postępowania z odpadami. W tej hierarchii, na najważniejszym miejscu znajduje się prewencja, czyli redukcja konsumpcji. Następnie mowa jest właśnie o ponownym użyciu, które może być rozumiane jako odsprzedaż, przekazanie, naprawa czy upgrade. Pomijanie tego poziomu oznacza, że kiedy wyrzucamy bądź przechowujemy nieużywany produkt, zasoby i energia potrzebne do jego produkcji zostały nieracjonalnie wykorzystane, przyczyniając się w ten sposób do degradacji środowiska. Nadzieję na przyszłość niosą zmiany w unijnych dyrektywach odpadowych, przyjęte w 2018 roku, a teraz wzmocnione w Europejskim Zielonym Ładzie. Położą one większy nacisk na działania prewencyjne, obligując kraje członkowskie, samorządy oraz przedsiębiorców do lepszego projektowania produktów, tak, aby były trwalsze i poddawalne naprawom, a sektor second-hand był wspierany narzędziami edukacyjnymi czy ekonomicznymi –  ­mówi Piotr Barczak, z Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste i Europejskiego Biura Ochrony Środowiska.

Marnotrawstwo zbliża nas do katastrofy

Dzień Długu Ekologicznego to umowna data, kiedy Ziemia wykorzystała wszystkie zasoby na dany rok, w stopniu przekraczającym zdolność planety do ich odnawiania. W 2019 dzień ten przypadł 29 lipca, a więc zaledwie po 7 miesiącach roku.

Co rusz pojawiają się nowe sposoby na to, jak ograniczać konsumpcję. Działania te wciąż nie przekładają się jednak na wymierne, pozytywne efekty w skali całego globu. Wszystko ze względu na ich ograniczoną skalę, mimo że przykładów tego typu aktywności jest naprawdę wiele: od radykalnych propozycji freegan, którzy walczą z marnotrawstwem, korzystając z uszkodzonych bądź przeterminowanych produktów, aż po zdecydowanie bardziej „przystępne” pomysły, takie jak tzw. smart shopping. To z kolei nic innego, jak poświęcenie czasu na znalezienie dodatkowych informacji o produktach, dzięki czemu możliwy jest wybór tylko takich, które są nam niezbędne, a przy tym ich stosunek jakości do ceny stoi na bardzo wysokim poziomie.

Biorąc pod uwagę kontekst grożącej nam katastrofy klimatycznej, a także bardziej przyziemny aspekt ekonomiczny, wynikający z tego, że na sprzedaży niepotrzebnych rzeczy możemy po prostu zarobić, trudno pogodzić się z faktem, że większość Polaków z różnych względów wciąż nie nadaje „drugiego życia” zbędnym przedmiotom.

Badanie na zlecenie Gumtree.pl zostało przeprowadzone przez SW Research w styczniu 2020 r. metodą CAWI (wywiady on-line) na reprezentatywnej grupie 1000 Polaków w wieku 18-65 lat.