Konieczność zmian regulacji rynku suplementów diety

 

Konsekwencją braku sprecyzowanego reżimu prawnego są skutki ujawniające się na gruncie społecznym, ekonomicznym oraz gospodarczym, które odczuwają producenci, dystrybutorzy, detaliści, a przede wszystkim konsumenci, którzy z jednej strony pozbawieni są rzetelnej wiedzy na temat produktów dopuszczonych do obrotu, a z drugiej strony, korzystając z Internetu, zyskują nieograniczony dostęp do wszelkiego rodzaju, często niebezpiecznych specyfików.

 

Dotychczasowa niespójność przepisów w sposób ewidentny wskazuje na konieczność wyodrębnienia suplementów diety z reżimu obowiązującej obecnie ustawy na poczet nowego aktu prawnego, regulującego jedynie materię omawianego segmentu rynku, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności stworzenia precyzyjnej definicji samego suplementu diety.

 

Zasadnym byłby również postulat uregulowania w nowej ustawie o suplementach diety, w ramach wykazu substancji niedozwolonych, substancji mających swe pochodzenie w substancjach odurzających czy też narkotycznych, jak można było spotkać, chociażby w produktach odchudzających, wpływających głównie na zmniejszenie łaknienia czy tzw. „dopalaczy”.

 

Przedsiębiorcy wskazują w konsultacjach na trzy priorytety dla rynku suplementów diety. Po pierwsze regulacja powinna zapewniać bezpieczeństwo konsumenta poprzez zwiększenie dostępu do informacji i uporządkowanie rynku suplementów diety, ze szczególnym uwzględnieniem konieczności wyeliminowania obrotu nielegalnymi produktami. Powinna gwarantować pewność obrotu gospodarczego i eliminować dyskryminację przedsiębiorców poprzez stworzenie przejrzystej procedury zgłaszania i weryfikacji suplementów diety, a co za tym idzie zagwarantować transparentność działania organów administracji państwowej poprzez określenie kryteriów działania urzędników i podporządkowanie procesu przepisom prawa administracyjnego.

 

Kluczowe obszary wymagające zmian dotyczą zarówno stworzenia funkcji gwarancyjnej dla konsumentów, jak i dla przedsiębiorców – uczestników łańcucha dystrybucji.

 

Konieczne jest stworzenie powszechnie dostępnego przejrzystego wykazu zawierającego informacje na temat wszystkich dopuszczonych do obrotu (zgłoszonych) suplementów diety, aktualizowanego na bieżąco i uzupełnionego o produkty wprowadzone na rynek przed powstaniem obecnie funkcjonującej wersji wykazu w celu zwiększenia bezpieczeństwa konsumentów poprzez stworzenie realnej możliwości weryfikacji produktów. Regulację tę powinien uzupełniać system surowych kar za prowadzenie obrotu suplementami diety, dla których nie dokonano zgłoszenia lub, które zostały negatywnie zweryfikowane przez inspekcję sanitarną w celu wyeliminowania obrotu nielegalnymi suplementami diety. Uzupełnieniem kompletności informacji na temat dostępnych w obrocie produktów byłoby wprowadzenie scentralizowanego systemu wycofań suplementów diety umożliwiającego efektywne poinformowanie konsumentów, dystrybutorów i organów kontroli na terytorium całego kraju o wycofaniu w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia konsumentów lub stwierdzenia innych wad jakościowych determinujących wycofanie produktu.

 

Kolejny postulat, to wyeliminowanie uznaniowości organów administracji w procesie przyjmowania i weryfikacji zgłoszeń suplementów diety poprzez podporządkowanie procedury przepisom prawa administracyjnego, w tym w szczególności nadanie rangi decyzji administracyjnej opinii Prezesa Urzędu Rejestracji Leków wydawanej w trakcie postępowania wyjaśniającego, co pozwoli uruchomić drogę odwoławczą oraz umożliwi definitywne wyjaśnienie statusu produktu w szczególności w zakresie możliwości pozostawienia w obrocie. Ograniczeniu uznaniowości będzie służyć stworzenie wykazów substancji dozwolonych do zastosowania w suplementach diety, substancji dozwolonych z ograniczonych ilościach, substancji zabronionych i stworzenie ścieżek zgłoszeniowych dla poszczególnych kategorii produktów oraz doprecyzowanie zasad znakowania i reklamy suplementów diety w trosce o dostęp konsumenta do rzetelnej informacji na temat produktu.

 

Ciągle nieuregulowane pozostaje też zagadnienie importu równoległego suplementów diety, który zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości odbywa się w ramach krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w celu doprecyzowania wątpliwości dotyczących oznakowania i zgłaszania tej kategorii produktów, identycznych jak obecne już w obrocie i zgłoszonych uprzednio w innym kraju członkowskim oraz na terenie Rzeczypospolitej z uwzględnieniem ograniczonego dostępu do dokumentacji produktu po stronie importera równoległego.

 

Reasumując, wskazane regulacje rynku suplementów diety zawarte w ustawie o bezpieczeństwie żywności i żywienia winny być niezwłocznie przedmiotem diametralnych zmian. Za niedopuszczalny uznać bowiem należy fakt funkcjonowania regulacji nacechowanej dowolnością interpretacyjną, brakiem logicznego uzasadnienia oraz uznaniowością, która posiada bezprawną legitymację do zamykania wielu podmiotom drogi do realizacji swobody działalności gospodarczej w sposób niekontrolowany, a drugiej strony nie chroni w należyty sposób interesów konsumenta.

 

Mec. Paulina Kutrzebka                                                             

Kancelaria Prawna „Świeca i Wspólnicy” Sp. k.