Czym jest równowaga gospodarcza?

3 października 2016

Zgodnie z definicją, jaką znajdziemy w słownikach biznesowych, równowaga gospodarcza to stan finansowy kraju, w którym występuje równowaga między eksportem a importem. Mimo swej praktyczności, ujęcie to jest dość uproszczone, gdyż za równowagę gospodarczą odpowiadać może również wiele innych czynników. Najważniejszymi z nich są wielkość produkcji, stopa bezrobocia oraz równowaga cenowa.

Wielu jednak stwierdzi, iż równowaga gospodarcza to po prostu wyimaginowany ideał, którego nikt nigdy nie osiągnął. Dla przykładu, w perfekcyjnie zrównoważonej gospodarce przedsiębiorstwa idealnie dostosowywały by się do potrzeb konsumentów, bezrobocie było by bliskie zeru, a ceny – odpowiednie dla wszystkich. Oczywiście takiej sytuacji nigdy nie uświadczymy w systemie wolnorynkowym, gdyż kapitalizm opiera się na pojęciach podaży i popytu oraz rywalizacji wśród przedsiębiorstw i producentów. Wątpliwa jest również możliwość ustanowienia idealnej gospodarki w jakimkolwiek innym modelu społeczeństwa.

Niemniej jednak koncepcja zrównoważonej gospodarki oraz dążenie do osiągnięcia takiego ideału stanowią dobry punkt odniesienia. Rozważmy niektóre wskaźniki pozwalające mówić o występowaniu w danej gospodarce względnej równowagi.

Odpowiedni poziom inflacji

O ile nierówności społeczno-gospodarcze oraz jakość życia można łatwo zmierzyć, konieczne jest opracowanie wskaźnika wzajemnej gwarancji. Zanim taki wskaźnik zostanie opracowany, gospodarka powinna utrzymywać inflację na pewnym poziomie, gdyż poziom cen ma bezpośredni związek z poziomem dobrobytu wszystkich członków społeczeństwa. Stopa inflacji odpowiednia dla gospodarki w stanie równowagi wynosi 2%, co odpowiada wytycznym Federalnego Komitetu do spraw Operacji Otwartego Rynku (FOMC). Jest to poziom, który amerykańska Rezerwa Federalna przyjmuje jako optymalny dla zapewnienia odpowiedniej stopy zatrudnienia oraz stabilności cenowej. W momencie przekroczenia tej wartości siła nabywcza konsumenta zaczyna spadać. Jeżeli natomiast inflacja spadnie poniżej 2%, może nastąpić deflacja – tj. spadek cen, co jest symptomem słabości gospodarczej.

Odmienne spojrzenie na zysk

Istniejące systemy społeczno-gospodarcze powinny dążyć do współpracy, odpowiedniej dystrybucji informacji i zasobów, sprawiedliwej konsumpcji oraz wzajemnego szacunku. Uzyskanie równowagi gospodarczej wymaga również powiązania ze sobą różnych fiskalnych, monetarnych oraz gospodarczych rozwiązań. W takim systemie każdy powinien brać pod uwagę innych; niestety jednak uczestnicy istniejącej gospodarki skupiają się na osobistych zyskach oraz produktywności, gdyż promuje ona konkurencję i konflikty.

Poziom konsumpcji nie jest powiązany z poziomem przychodów

W zrównoważonej gospodarce każdy powinien mieć możliwość zakupu produktów i usług, aby zaspokoić potrzeby składające się na podstawowy standard życia. Każda jednostka powinna jednak starać się czynić wkład w życie całej społeczności. W takim modelu, zaspokojenie potrzeb wszystkich jednostek następuje w oparciu o wartość wkładu, co wymaga współpracy i transparentności. Eliminacja związku między poziomem konsumpcji, a poziomem przychodów dotyczy wszystkich, jednak nie każdy powinien być równy pod względem przychodów, stanu posiadania czy osobistego wkładu w życie społeczności.

Kwestia równości

W gospodarce opartej na wzajemnych gwarancjach, nierówności w sferze statusu socjoekonomicznego zostaną zredukowane, a ostatecznie, zlikwidowane. Zagwarantowanie równości nie będzie jednak polegało na arbitralnej dystrybucji dóbr i zasobów, a ustaleniu podstawowego standardu bytowego, czyli pewnego zasadniczego komfortu życia, przy uwzględnieniu bezpośredniego otoczenia danej jednostki. Koncepcja taka wymaga, by wszyscy członkowie uzgodnili standard, wedle którego całe społeczeństwo będzie się cieszyć pewnym podstawowym standardem życia. Równość stanie się czymś oczywistym pod warunkiem sprawiedliwego podziału zasobów, transparentności procesów decyzyjnych oraz sytuacji, w której każdy będzie chętnie działać na rzecz innych członków społeczeństwa.

Zapewnienie realistycznych standardów życiowych

Każdy zasługuje na pewien standard życia, cechujący się odpowiednim komfortem. Każdemu należy zapewnić dostęp do żywności, odzieży, systemu edukacji, opieki zdrowotnej, jak również dach nad głową. Innymi słowy, konieczne jest podwyższenie najniższego standardu w taki sposób, aby przekraczał poziom ubóstwa, co dla niektórych oznacza polepszenie warunków życiowych, a innych – pogorszenie. Podstawowym wymogiem jest to, by wszyscy wyrazili zgodę na tę zmianę. W wyniku wspólnie uzgodnionej, wzajemnej gwarancji, każdy członek społeczności będzie mieć poczucie wzajemnej odpowiedzialności za innych oraz będzie dbać o ich dobro. Zmianę postaw można osiągnąć za pomocą edukacji oraz kampanii informacyjnych mających na celu osiągnięcie względnej równości oraz zapewnienie odpowiednich warunków bytowych wszystkim członkom społeczeństwa.

Stabilna gospodarka

Odpowiednio zrównoważona gospodarka wymaga stabilnej konsumpcji. Wprowadzenie wzajemnej zależności między różnymi podmiotami międzynarodowego rynku może mieć znaczący wpływ na obecny paradygmat gospodarczy. Przykładowo, w poszczególnych gospodarkach będzie mniej marnotrawstwa, egocentryzmu oraz materializmu, a więcej współpracy, stabilności i równowagi. Przemiana ta może ostatecznie doprowadzić do gospodarki opartej na filantropii, w której wszelkie elementy gospodarki zostaną przekształcone w taki sposób, by zapobiec zarówno nadwyżce, jak i niedoborowi podaży.