Autyzm trafił pod strzechy
Prawda: Osoby z autyzmem uczą się rozpoznawać emocje. Potrafią otwierać się na innych, wchodzić w relacje i zawierać przyjaźnie.
– Ograniczone obszary zainteresowań (78 proc. wskazań)
Prawda: Osoby w spektrum mogą mieć wiele zainteresowań i poświęcać im wiele uwagi.
Jak postrzegamy autyzm
Badanie ujawniło różne modele postrzegania ASD i osób z tymi zaburzeniami w polskim społeczeństwie. Autorzy sondażu precyzują, że owe modele to:
Emocjonalna idealizacja: autyzm wiązany z otwartością, komunikatywnością, elastycznością; osoby w spektrum postrzegane są przede wszystkim jako kontaktowe, przyjazne i empatyczne.
„Naznaczenie” pozytywne: łączenie rzeczywistych cech autyzmu (niechęć do zmian, powtarzalność zachowań, brak specyficznych cech fizycznych) z popularną opinią na temat ponadprzeciętnych zdolności osób z autyzmem; odrzucenie komponentu cierpienia/pokrzywdzenia.
Lęk: osoby w spektrum autyzmu postrzegane przede wszystkim przez pryzmat zagrożenia dla siebie i innych, jako agresywne i nieprzewidywalne.
Dystans: autyzm postrzegany jako zdolność do funkcjonowania na poziomie behawioralnym (odczuwanie lęku, głodu, przyjemności), bez komponentów lękowych (osoby niezagrażające).
Dyskredytacja: autyzm jako głęboka niepełnosprawność uniemożliwiająca funkcjonowanie społeczne na jakimkolwiek poziomie (brak potencjału intelektualnego /zdolności /umiejętności /myślenia abstrakcyjnego /kompetencji społecznych); brak komponentów emocjonalnych.
Uproszczenie: niepełnosprawność intelektualna wspierana przez państwo.
„Warto zwrócić uwagę, że żaden z funkcjonujących w społeczeństwie modeli postrzegania autyzmu nie jest pozbawiony błędów poznawczych. Oznacza to, że powszechnej znajomości pojęcia >>autyzm<< wciąż towarzyszą mity i stereotypy na temat cech autyzmu i osób zmagających się z nim” – podkreślają autorzy badania.
Jednocześnie zauważają, że ankietowani byli w większości przekonani, że osoba z autyzmem jest w stanie nawiązywać przyjaźnie, pracować zawodowo i żyć samodzielnie (blisko połowa badanych sądzi, że osoba z ASD jest w stanie założyć rodzinę). Stało to z sprzeczności z dominującą w sondażu opinią, że dziecko z autyzmem nie jest w stanie poradzić sobie w zwyczajnej szkole.
Nowością w porównaniu z poprzednim sondażem jest to, że znacząco wzrósł odsetek osób, które są przekonane, że osoby ze spektrum nie mogą liczyć na dużą pomoc ze strony państwa. „Przekonanie to odnosi się zarówno do dzieci, jak i do dorosłych osób z autyzmem, a w stosunku do 2017 r. wzrosło odpowiednio o 10 i 5 punktów procentowych” – zwracają uwagę autorzy sondażu.
Osoby z ASD w pracy? Większość Polaków jest na tak
Blisko 2/3 dorosłych Polaków (62 proc.) jest zdania, że osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu są w stanie pracować zawodowo (to wzrost o 8 pkt. proc. w porównaniu do poprzedniej edycji sondażu). Niemal taki sam odsetek badanych (63 proc.) deklaruje, że – będąc pracodawcą – zdecydowaliby się na zatrudnienie u siebie w firmie osoby z autyzmem, jeśli spełniałaby warunki formalne w zakresie wymaganych kompetencji. Tego rodzaju deklaracje padają najczęściej ze strony najmłodszych respondentów.
Fundacja JiM podkreśla, że badania wskazują na wzrost akceptacji i świadomości autyzmu w społeczeństwie. „To dobry znak dla osób w spektrum, które mogą liczyć na empatię i wsparcie otoczenia. To sygnał, że każda historia osób w spektrum może doczekać szczęśliwego zakończenia”.
Ten wniosek łączy się bezpośrednio z tegoroczną kampanią Fundacji JiM – Polska Na Niebiesko pod hasłem „Autyzm. Odmień moją historię”, która właśnie dobiega końca, a swój finał ma 2 kwietnia, w Światowy Dzień Świadomości Autyzmu” – informuje Fundacja. Szczegóły pod adresem: www.jim.org/polskananiebiesko
Sondaż CBOS dla Fundacji JiM został przeprowadzony w dniach 8-15 stycznia 2021 roku na reprezentatywnej próbie dorosłych (1025 osób) mieszkańców Polski metodą CAWI
Źródło informacji: JiM
Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl
O autorze