Kapitał ludzki Made in Poland

Stworzenie uniwersalnego narzędzia pomiaru wartości kapitału ludzkiego jest wyzwaniem – prace nad nim trwają równolegle w wielu krajach, dzielą ekspertów i są tematem ożywionych dyskusji. Podążając za światowymi trendami, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości podjęła się przygotowania uniwersalnego narzędzia do pomiaru wartości kapitału ludzkiego dopasowanego do warunków, w jakich funkcjonują polskie przedsiębiorstwa. Dzięki niemu skuteczne mierzenie wartości kompetencji w polskich firmach stanie się rzeczywistością.

Tworzenie modeli biznesowych opartych o dane zgromadzone dzięki systematycznemu pomiarowi kapitału ludzkiego to wciąż temat otwarty zarówno dla teoretyków, jak i praktyków biznesu. Brak uniwersalnego, prostego narzędzia, skutecznego, bo dopasowanego do specyfiki różnej wielkości przedsiębiorstw, stanowi znaczącą przeszkodę, uniemożliwiającą wdrażanie długofalowych programów rozwoju kadr w Polsce. Zarówno pracownicy działów HR, jak i sami biznesmeni są zgodni – tę przeszkodę należy ominąć, aby polskie przedsiębiorstwa, dzięki między innymi wzrostowi efektywności pracy, mogły skutecznie konkurować na zagranicznych rynkach. W tym miejscu zgodność się kończy, bo sposobów obliczania wartości kapitału

w firmie jest wiele, a każdy z nich kojarzy się raczej ze znacznym wydatkiem, który przedsiębiorca musi ponieść, aby wdrożyć nowy model zarządzania kadrami, niż z wymiernymi korzyściami, które takie narzędzie może przynieść.

Pomiar wartości kapitału ludzkiego to nie tylko problem polskich przedsiębiorców. Na forum międzynarodowym wielokrotnie podejmowano próby tworzenia takich narzędzi, starając się uwzględnić możliwie najwięcej parametrów, aby wynik mógł jak najdokładniej przedstawić sytuację w analizowanym przedsiębiorstwie. Oprócz kompleksowych programów, proponowano różnorodne mierniki efektywności zarządzania zasobami ludzkimi, w tym wskaźnik zwrotu z inwestycji w kapitał ludzki (HCROI) czy produktywności zasobów ludzkich (HCR). Wśród dużych międzynarodowych inicjatyw warto zwrócić uwagę na „Bilans Wartości Niematerialnych” prowadzony w ramach 6. Programu Ramowego UE w 2008 roku czy amerykański projekt R.L. Brummet’a, E. Flamholtza i C. Pyle’a zwany rachunkowością zasobów ludzkich (HRA). Jednym z najnowszych programów prowadzonych obecnie w Wielkiej Brytanii jest projekt Valuing Your Talent (VyT), którego twórcy chcą wskazać przedsiębiorcom te obszary, które wymagają prowadzenia pomiarów jakości pracy oraz dać im wystandaryzowane narzędzie do prowadzenia takiego pomiaru.

Żaden jednak z wymienionych programów nie znalazł jak dotąd znaczącego zastosowania w praktyce przedsiębiorstw. Dlaczego? Zastrzeżenia dotyczyły przede wszystkim trafności pomiaru, jego wiarygodności

i możliwości wykorzystania wyników do podejmowania decyzji menedżerskich. Ponadto, ze względu na swoją złożoność, wymagały one rozbudowanej sprawozdawczości finansowej oraz specjalistycznej wiedzy, co dodatkowo przekładało się na wysokie koszty obsługi. Z punktu widzenia polskich przedsiębiorców, ważnym argumentem przeciwko był również fakt, że nie uwzględniały one specyfiki polskiej gospodarki,