Wiemy więcej o neandertalskich mieszkańcach Jaskini Stajnia
To już drugi znany przykład praktykowania takich zabiegów higienicznych przez neandertalczyków zamieszkujących Jaskinię Stajnia – na innym, znalezionym tam wcześniej zębie, zachowały się podobne ślady.
Naukowcy nie stwierdzili natomiast zmian patologicznych, świadczących o zaburzeniu przyrostu szkliwa, hipoplazji czy próchnicy. Zauważają za to, że ząb mądrości nosi ślady silnego starcia, co może mieć związek z jedzeniem twardego pokarmu.
Materiał genetyczny (DNA jądrowe) w kościach sprzed tysięcy lat zwykle słabo się zachowuje. Tym razem jednak dr Mateja Hajdinjak z Instytutu Antropologii Ewolucyjnej Maxa Plancka uzyskała DNA mitochondrialne. Wykonała dodatkowe analizy, które pozwoliły potwierdzić, że zęby należały do neandertalczyków.
Jeśli chodzi o Europę, to najmłodsze ślady obecności neandertalczyków pochodzą z Gibraltaru. W jednej z tamtejszych jaskiń odkryto kamienne narzędzia, których wykonanie przypisuje się właśnie temu gatunkowi. Ich wiek szacuje się na 24 tys. lat. Starsze znaleziska związane z neandertalczykami trafiały się w Europie Zachodniej i Południowej, mniej liczne – również na Bliskim Wschodzie, czy nawet Syberii.
Na terenie Europy Środkowo-Wschodniej neandertalskie szczątki kostne to rzadkie znaleziska (nieco więcej jest stanowisk związanych z neandertalskimi narzędziami). Na terenie dzisiejszej Polski takie znaleziska kumulują się na południu; północna Polska przez długi czas znajdowała się w zasięgu lodowca, a tamtejsze warunki nie sprzyjały przetrwaniu. Oficjalnie potwierdzone odkrycia są nieliczne i małych rozmiarów: cztery zęby. Trzy z nich odkryto wcześniej również w Jaskini Stajnia, jeden – w Jaskini Ciemnej (również Jura Krakowsko-Częstochowska). Wyniki najnowszych badań oznaczają powiększenie zbioru o dwa nowe obiekty.
Dr Nowaczewska sądzi, że to nie koniec znalezisk w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. „Gdy jako paleoantropolog patrzę na te tereny – mam wrażenie, że czas stanął tam w miejscu… Jeżeli jeszcze gdzieś miałyby się znaleźć szczątki kostne neandertalczyka, to poszukiwania powinny być skupione na Jurze i innych południowych stanowiskach. Ze względu na ówczesne uwarunkowania klimatyczne właśnie tam panowały najlepsze warunki do życia” – mówi.
PAP – Nauka w Polsce, Anna Ślązak
zan/ agt/