Powstania w Getcie Warszawskim. Pamiętamy
To było oficjalne stanowisko państwa polskiego, a nie szmalcownicy. Szmalcownicy to byli zdrajcy narodu i państwa polskiego. (…) A niestety mamy – zwłaszcza w ostatnich latach – do czynienia z próbą zepchnięcia na Polskę odium współsprawstwa Holocaustu. To jest straszna nieprawda i musimy przypominać, jaka była oficjalna postawa władz polskich – podkreślił wiceszef resortu kultury i sportu.
Powstanie w getcie warszawskim
Powstanie w getcie warszawskim wybuchło 19 kwietnia 1943 r. w momencie rozpoczęcia zarządzonej przez Heinricha Himmlera akcji ostatecznej likwidacji getta, w wigilię żydowskiego święta Pesach.
Powstanie jako silny opór zbrojny trwało trzy dni. Następne dni również nazywamy powstaniem w getcie, choć walka praktycznie się skończyła – słabo uzbrojeni bojownicy Żydowskiej Organizacji Bojowej i Żydowskiego Związku Wojskowego ukrywali się próbując stawiać opór oddziałom SS, Wehrmachtu, policji bezpieczeństwa i formacjom pomocniczym. Niemcy palili dom po domu, szukali z psami schronów i wyprowadzali z nich ludzi na Umschlagplatz, a następnie wysyłali do obozów.
8 maja 1943 r. w schronie przy ul. Miłej 18 samobójstwo popełnił przywódca powstania, Mordechaj Anielewicz, wraz z grupą kilkudziesięciu bojowników. Nielicznym powstańcom udało się kanałami wydostać z płonącego getta.
16 maja, na rozkaz Jürgena Stroopa, komendanta policji i SS, wysadzono wielką synagogę na ulicy Tłomackie, która znajdowała się w miejscu obecnego placu Bankowego. Było to symboliczne zakończenie likwidacji żydowskiej dzielnicy w Warszawie.
Polscy i izraelscy dyplomaci wspólnie upamiętniają 78. rocznicę Powstania w Getcie Warszawskim
W tegorocznych wydarzeniach związanych z upamiętnieniem 78. rocznicy powstania w getcie warszawskim po raz pierwszy wspólnie udział wzięli ministrowie spraw zagranicznych Polski i Izraela, profesor Zbigniew Rau i generał broni (rez.) Gabi Ashkenazi oraz ambasadorowie obu krajów w państwach Unii Europejskiej i na całym świecie. Od Brazylii, przez Europę aż po Wietnam i Kazachstan, ponad 50 polskich i izraelskich ambasadorów postanowiło wspólnie uczcić tę wyjątkową rocznicę poprzez udział w „Akcji Żonkile” organizowanej przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Wspólny udział polskich i izraelskich dyplomatów nie tylko pozwala rozpowszechnić wiedzę o bohaterach i bohaterkach powstania w warszawskim getcie, ale także pokazuje międzynarodowy wymiar polsko-izraelskiej współpracy w dziedzinie wspólnego upamiętania ich tragicznej historii.
Ministrowie spraw zagranicznych oraz ambasadorowie Polski i Izraela wzięli udział w „Akcji Żonkile” na zaproszenie Fundacji ELNET – Poland. ELNET (European Leadership Network) jest międzynarodową organizacją pozarządową, której misją jest inicjowanie i wspieranie opartego na wspólnych celach i demokratycznych wartościach dialogu pomiędzy krajami europejskimi i Izraelem.
Ambasadorowie upamiętnili pamięć o powstaniu fotografując się z żonkilami – kwiatami, które stały się symbolem powstańczego zrywu sprzed 78 lat. Ostatni z ocalałych przywódców powstania w getcie Marek Edelman (1919-2009), przez wiele lat otrzymywał od anonimowej osoby, właśnie w rocznicę powstania w getcie, bukiet żółtych kwiatów. Bukiet składał co roku na Pomniku Bohaterów Getta w Warszawie. Na pamiątkę tej tradycji, ale przede wszystkim po to, aby pamięć o bohaterach i bohaterkach powstania nie zaginęła, powstała „Akcja Żonkile”, którą od niemal dekady prowadzi POLIN Muzeum Historii Żydów Polskich.
Powstanie w getcie warszawskim wybuchło 19 kwietnia 1943 roku i było największym żydowskim zbrojnym zrywem przeciwko Niemcom w trakcie II Wojny Światowej. Było ono aktem bohaterskiego sprzeciwu wobec tragedii narodu żydowskiego, której istotnym rozdziałem była rozpoczęta kilka miesięcy wcześniej, 22 lipca 1942 roku, akcja likwidacji warszawskiego getta. Młode kobiety i mężczyźni, którzy wciąż pozostawali na terenie zamkniętej dzielnicy wybrali śmierć z bronią w ręku, zamiast komory gazowej Treblinki. Powstanie zakończyło się 16 maja 1943, kiedy to Niemcy wysadzili w powietrze Wielką Synagogę na Tłomackiem i zrównali z ziemią resztę getta.
Obchody 78. rocznicy wybuchu powstania
Główna uroczystość, upamiętniająca 78. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim odbędzie się w Warszawie o godz. 12.00 przed Pomnikiem Bohaterów Getta, gdzie złożone zostaną wieńce. W samo południe w stolicy zabrzmią również syreny alarmowe. Następnie odbędzie się Marsz Pamięci Powstańców, który będzie przebiegał następującą trasą: pomnik Bohaterów Getta – pomnik Żegoty – płyta Szmula Zygielbojma – bunkier Anielewicza – Umschlagplatz. Ze względu na obecną sytuację epidemiczną liczba uczestników wydarzenia jest ograniczona. Uroczystość będzie transmitowana na żywo w mediach społecznościowych organizatorów wydarzenia – Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce, Muzeum Getta Warszawskiego i Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma.
W ramach obchodów 78. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN po raz dziewiąty organizuje akcję społeczno-edukacyjną Żonkile. Ze względu na pandemię, większość aktywności wokół akcji przenosi się do Internetu. Program obchodów https://polin.pl/pl/akcja-zonkile-2021-program-obchodow. Natomiast Muzeum Getta Warszawskiego oraz Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce na swoich stronach zamieściły felietony poświęcone powstaniu w getcie warszawskim: https://1943.pl i http://tskz.pl/
źródło: KPRM
O autorze