Dziesięć lat od ataku Stuxnet. Jak obecnie rozwijają się zagrożenia wobec infrastruktury fizycznej?

9 lipca 2020

Wraz z rozwojem przemysłowego Internetu rzeczy (IIoT) oraz związanym z tym coraz częstszym łączeniem technologii operacyjnych (OT) z informacyjnymi (IT), infrastruktura fizyczna stała się podatna na przeprowadzane zdalnie cyberataki. Jednym z pierwszych złośliwych narzędzi, które zostały wykorzystane przeciwko niej, był robak Stuxnet, odkryty dziesięć lat temu – w czerwcu 2010 roku. Korzystając z tej okazji analitycy z FortiGuard Labs firmy Fortinet przypominają historię najważniejszych ataków na systemy przemysłowe.

Stuxnet pojawił się na czołówkach gazet, ponieważ atakował przemysłowe systemy sterujące SCADA, a konkretnie programowalne sterowniki logiczne (PLC), które umożliwiają automatyzację procesów elektromechanicznych. Jego kod był wyjątkowo skomplikowany i miał rozmiar ponad 500 kilobajtów, co jest unikalne wśród złośliwych narzędzi. Zdołał przedostawać się do urządzeń fizycznych i systemu Windows, a następnie kilkukrotnie replikować w celu poszukiwania oprogramowania, które docelowo miał zaatakować.

Od czasu odkrycia Stuxnetu na całym świecie miało miejsce wiele innych przypadków ataków wymierzonych w systemy technologii operacyjnych. Według raportu Fortinet o stanie bezpieczeństwa OT, aż 74% przedsiębiorstw doświadczyło w ciągu ostatnich 12 miesięcy naruszenia ochrony systemów przemysłowych.

Przegląd najważniejszych cyberataków na systemy przemysłowe

Obserwując najważniejsze cyberataki na systemy przemysłowe w ciągu ostatniej dekady, łatwo zauważyć, jak rozwinęły się umiejętności i możliwości techniczne cyberprzestępców. Znacznie bardziej niepokojąca jest jednak ich gotowość do wyrządzania szkód nie tylko w środowiskach cyfrowych, ale i w infrastrukturze fizycznej. Może mieć to wpływ na bezpieczeństwo publiczne oraz ludzkie zdrowie i życie.

Stuxnet jest jednym z pierwszych przykładów, które pokazały światu, jaki wpływ mogą mieć cyberataki na infrastrukturę fizyczną. Wzrost liczby nowych zagrożeń radykalnie zmienił sposób funkcjonowania przemysłowych systemów ICS/SCADA. Specjaliści z FortiGuard Labs przeanalizowali niektóre z najważniejszych cyberataków na systemy przemysłowe, które miały miejsce w ciągu ostatniej dekady.

2011: Duqu

Złośliwe oprogramowanie, odkryte przez węgierskich analityków, które pod względem struktury bardzo przypominało Stuxnet. Duqu został zaprojektowany w celu kradzieży informacji (tzw. infostealer) poprzez ukrycie transmisji danych w ruchu HTTP i przesyłanie złośliwych plików w formacie jpg. Odkrycie tego narzędzia unaoczniło jak w procesie ataku ważny jest etap rekonesansu, w trakcie którego złośliwy kod wykrada informacje. Bardzo często bowiem jest to pierwszy krok z zaplanowanej wcześniej serii kolejnych etapów ataku.

2013: Havex